Sabitfikir
Künye | Yazarlar | Giriş Yap

Dosya


Dosya

Bir suçlu portresi



İyi
Toplam oy: 87
2017 Renaudot Ödüllü Josef Mengele’nin Kayboluşu, Nazi kamplarının, dönem Almanya’sının acımasız doktoru, Ölüm Meleği olarak tanınan Josef Mengele’nin psikolojik buhranına odaklanıyor. Yazar Olivier Guez kitapta bir savaş suçlusu portresi çıkarmayı başarmış ve o suçlunun psikolojisini çok iyi yansıtmış.

Oliver Guez, Josef Mengele’nin Kayboluşu için hatırı sayılır sayıda kitap incelemiş; makaleler, haberler okumuş, Mengele’nin dolaştığı yerlerde de dolaşmış... Josef Mengele’nin Kayboluşu romanı, bir savaş suçlusunun psikolojik buhranına odaklanıyor.

 

Josef Mengele, Ölüm Meleği olarak tanınan, Nazi kamplarının, dönem Almanya’sının acımasız doktoru. Sosyal medyada kendisine sıkça rastlayabiliyoruz; özellikle ikizler üstüne yaptığı deneylerle adından hâlâ söz ettiriyor. Nazi Almanya’sı döneminde yaptıkları bilinse de, sonrasında yaşadıkları çoğu kez, özellikle de günümüz internet dünyasında, kulaktan kulağa yayılan yalanlardan ibaret. Bir başka ünlü Nazi subayı, Adolf Eichmann’ın Reich’ın yıkılması sonrası neler yaptığı kısmen de olsa biliniyor; Mossad tarafından yakalanması, İsrail’e getirilip Yahudiler tarafından yargılanması... Üstüne bir de Arendt Kötülüğün Sıradanlığı’nı yazınca, Eichmann’ın hikâyesi, karanlık, üstüne konuşulması zor bölümden sıyrılıp günümüz dünyasına gelebiliyor.

 

Mengele’yse söz konusu olan, durum biraz daha farklı. O yargılanmadı, kaçmayı başardı, Reich sonrası neler yaşadığı hakkında net bir bilgimiz yok; Yahudiler onunla yüzleşemedi. Bu sebeple, Mengele hem yaşadıklarıyla hem bir “bilim insanı” olması sebebiyle, Dr. Frankenstein’a dönüşmüş durumda. Onunla ilgili rivayetlerden biri de Brezilya’ya yerleştikten sonra, köyün birinde aniden ikiz çocuk nüfusunda büyük bir artış meydana gelmiş olmasıydı ki, Dr. Frankenstein rolüne çok uyan bu iddia, tabii ki gerçek değildi; Mengele Mossad’dan saklanmak, kendine yeni kimlikler edinmek dışında pek bir şeye vakit bulmuş gibi görünmüyor.

 

Mengele’nin izinde Latin Amerika

Olivier Guez, Josef Mengele’nin Reich sonraki hayatını kaleme almış; arada geçmişe, Mengele’nin Auschwitz’te yaptıklarına geri dönsek de, kitap Mengele’nin kaçak yaşamına odaklanıyor. Tüm bunları yaparken, dönem Latin Amerika’sına dair de bir şeyler sunuyor; Peron çiftinin ilan ettiği halkçı rejim, Peronist hareketin büyümesi, kendilerini halkın ve Tanrı iradesinin birer temsilcisi olarak görmeleri gibi, önce dönem Arjantin’ine, sonra Mengele yer değiştirdikçe dönem Brezilya’sı, Paraguay’ına değiniyor Guez. Latin Amerika, Hitler Almanya’sının çöküşü sonrası Naziler için bir karargâha dönüştüğünden, Mengele’nin diğer Nazilerle de yolları kesişiyor haliyle. Riga kasabı, otuz bin Letonyalı Yahudi’ye kıyan Eduard Roschmann; sekiz yüz elli bin Sırp, Çingene ve Yahudi’nin katili Ante Pavelic; Duce’nin ikinci oğlu Vittorio Mussolini ve daha birçok savaş suçlusu, ikamet yeri olarak kendilerine Arjantin başta olmak üzere Latin Amerika’yı seçiyor. Hal böyle olunca, organize olmaları daha kolay oluyor, birbirlerine pasaport-ikamet işlerinde yardımcı olabiliyorlar ve haliyle yakalanmaları zorlaşıyor.

 

Mengele’nin Latin Amerika’daki yaşamının gittikçe umutsuzluğa evrildiğini görüyoruz. Özellikle Eichmann’ın yakalanması sonrası psikolojik olarak çöküyor Mengele. Eichmann’ı pek sevdiği söylenemez, ama bir Nazi’nin yakalanması sıranın ona geldiğini işaret ediyor. Sağlığı da pek iyiye gitmiyor; toplama kamplarında herkese emirler yağdıran o doktor gidiyor, yerine yakalanmaktan, ölümden korkan, kaçmaktan yorulan bir adam geliyor. Yazar Olivier Guez, Josef Mengele’nin Kayboluşu’nu yazarken araştırmasını çok iyi yapmış fakat araştırmasını takdir etmek yetersiz kalacaktır. Yazmanız gereken kişi bir Nazi subayı olduğundan empati kurmak zor olabilirdi. Bir de söz konusu kişi, üstüne türlü tuhaflıklar ithaf edilen Mengele gibi ilginç bir figür olduğunda, yazar kendini bu “tuhaf” personayı anlatmaya kaptırabilir, savaş sonrası dönüştüğü muhtaç kişiyi pekâlâ kaçırabilirdi. Guez bir savaş suçlusunun portresini çıkarmayı başarmış ve o suçlunun psikolojisini çok iyi yansıtmış. Profil Kitap tarafından yayınlanan 2017 Renaudot Ödüllü Josef Mengele’nin Kayboluşu, 2020 yılında Verso Books tarafından ABD’de de yayınlanacak.

 

Yorumlar

Yorum Gönder

Yeni yorum gönder

Diğer Dosya Yazıları

Günlük yaşantıdaki kurallar çoğu zaman, yazılan eserler için de geçerlidir. Zorla gerçekleşen, kendine biçilen rolden fazlası istenen veya aşırıya kaçan her şey güzelliğini yitirir. Şair Eyyüp Akyüz, son kitabı Eskiden Buralar’da, adeta bu bilginin ışığında şiirlerini uzun tutmadan bitiriyor ve akılda kalan mısraları bize yadigâr kalıyor.

 

-Kimsin?

-Anneannemin torunuyum.

 

Divan Edebiyatı, sahibi meçhul bir kavram. Her halükârda 20. yüzyılın başında ortaya çıktığı konusunda bir tartışma yok. İskoçyalı oryantalist Elias John Wilkinson Gibb’in 1900 yılında yayınlanan Osmanlı Şiiri Tarihi kitabında bu kavrama hiç yer verilmez. Hepsi batılılaşma döneminde düşünülen isim alternatiflerinden biridir “Divan Edebiyatı”.

Arap coğrafyasında üretilen roman, öykü ve şiirler son yıllarda edebiyat gündeminde karşılık buluyor. Avrupa başta olmak üzere Batı’da düzenlenen büyük ve uluslararası kitap fuarlarındaki temsiliyetin güçlenmesi, en yeni eserlerin prestijli birçok ödüle değer görülmesinin bu ilgideki payı büyük elbette. Batı’nın doğuyu gördüğü “egzotik göz”le romantize edilemeyecek bir yükseliş bu.

Yirminci yüzyıl başlarında İngiltere genelinde Müslümanlara yönelik hasmane tavırlar öne çıkarken, İslam’ı seçenlerin sayısında da gözle görülür bir artış söz konusudur. İslam’la müşerref olan bu şahsiyetler, yeri geldiğinde İslam dünyasının savunucuları olarak da önemli faaliyetlerde bulunmuşlardır.

Kulis

Bir Rüya Gibi Dağılacak Olan Hokkabazlar Dünyasında Yaşıyoruz

ŞahaneBirKitap

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Editörden

Tıp ve edebiyat ilişkisi, tıbbın insanla olan ilişkisi gibi tarih boyunca şekil değiştirmiş, her dönem yeni yaklaşımlarla genişlemiştir. Tıbbın tarihi, insan acılarının da tarihidir aslında. Edebiyatın içinde kapladığı yer, diğer bilim dallarından hep daha büyük olmuştur tıbbın.