Sabitfikir
Künye | Yazarlar | Giriş Yap

Dosya


Dosya

Istrancalı Bir Şeytan Kulu



Zayıf
Toplam oy: 94
Istrancalı Abdülharis Paşa’yı Rumeli’yi kaybımızın hikâyesi olarak da okumak mümkün, Trakya’nın yerel Türkçesinin edebiyata yansıması ya da yerli bir vampir anlatısı olarak okumak da... Hangi niyetle okursanız okuyun bir okur olarak karşılıksız kalmayacak beklentiniz.

Karlofça Antlaşması ile Balkan Savaşları arasındaki felaketler silsilesinin haddi hesabı yok. Bizim Rumeli dediğimiz diyarın Balkanlaşmasının hikâyesi ise ciltlere, kütüphanelere sığmayacak bir facialar silsilesi. Elbette bu facialar silsilesinin kolektif hafızaya sinmiş nice uzantısı var. Peki, edebiyatımız bu izlerden ne kadar yararlanabiliyor? Edebiyatta karşılığı olmayan travmalarımız hem bugünümüze hem de geleceğimize ket vuruyor.

 

Mehmet Berk Yaltırık’ın yazı mesaisinin ürünleri; söz konusu travmalara dışarıdan bakmanın, onlarla yüzleşmenin ve hatta onlara şifa aramanın bir yöntemi olabilir mi? Bu yazının konusu o kadar büyük bir soruya cevap verme iddiası taşımasa da bir açılış sorusu olarak bunu not düşmekte fayda görüyorum.

 

Mehmet Berk Yaltırık, edebiyatın örneklerini büyük ölçüde “tercüme” kitaplardan okuduğumuz korku, gerilim, fantastik gibi alttürlerini yerli kaynaklardan inşa edebilen az sayıdaki yazarlar arasında yer alıyor. Bu toprakların hikâyesini tercüme olmayan bir dil, üslup ve olay/tema örgüsüyle kaleme alıyor Yaltırık. Istrancalı Abdülharis Paşa, Mehmet Berk Yaltırık’ın ikinci romanı.

“Tarihi roman” denince zihnimizde bir dizi klişe beliriyor. Korku yahut fantastik denince başka bir klişe denizine dalıyoruz. Mehmet Berk Yaltırık, bu klişelerin dışında bir yerde otağını kurmayı başarıyor. Bu farklılığı konunun kaynaklarına olan ünsiyetine ve hâkimiyetine bağlıyorum ben kendi adıma.
Istrancalı Abdülharis Paşa, bir yörükken Trakya’da iskân edilen “beg” çocuğu. Bu çocuk, roman boyunca kâh eşkıya olup dağa çıkıyor kâh “eşkıya Azrail’i” olarak nam salıyor. Bu romanın bir ayağı. Romanın bu ayağı bizi 17. yüzyıldan alıyor bugüne kadar getiriyor. Romanın bir başka ayağı ise günümüzde geçiyor. Kariyerinde başarılı ilişkilerinde sorunlu akademisyen bir karakterimiz var. Henüz ilk basamaklarında olsa da ele aldığı konuyu dibine dek araştırmayı bir takıntı haline getirmiş. Tarihçi ama bir şekilde Balkan folklor anlatılarına yöneliyor. Daha doğrusu Istrancalı Abdülharis Paşa’ya… Romanın neticesinin tam bir kızılca kıyamet olduğunu söyleyebilirim ama daha fazlasını söylemem pek de doğru olmaz.
İhsan Oktay Anar’ı hatırlatıyor
Metinde yer alan yerel ağızlara ait kelimeler de Osmanlıca kelimeler de öyle bir bütünlük içinde yer alıyor ki hiçbiri “bilmeyenlere” bile yabancı gelmiyor. Bu açıdan biraz da İhsan Oktay Anar’ı hatırlatan bir tarafı var romanın. Ancak yeni bir İhsan Oktay Anar ile karşı karşıya değiliz. Geçmişle günümüz arasında kurduğu bağlantı, diyaloglar ve karakterlerin seçimi açısından yepyeni bir yazar Mehmet Berk Yaltırık. Onun İhsan Oktay Anar’dan en temel farkı işin yerlilik kısmına daha çok önem vermesi ve olay örgüsünün daha sağlam olması bence. Yaltırık, okurunu Anar’dan daha çok kolluyor sanki. Bu onun hem güçlü hem de zayıf yönünü temsil ediyor.
Istrancalı Abdülharis Paşa’yı Rumeli’yi kaybımızın hikâyesi olarak da okumak mümkün, Trakya’nın yerel Türkçesinin edebiyata yansıması ya da yerli bir vampir anlatısı olarak da okumak mümkün. Hangi niyetle okursanız okuyun bir okur olarak karşılıksız kalmayacak beklentiniz. En azından ben karşılıksız kalmadım.

Yorumlar

Yorum Gönder

Yeni yorum gönder

Diğer Dosya Yazıları

Günlük yaşantıdaki kurallar çoğu zaman, yazılan eserler için de geçerlidir. Zorla gerçekleşen, kendine biçilen rolden fazlası istenen veya aşırıya kaçan her şey güzelliğini yitirir. Şair Eyyüp Akyüz, son kitabı Eskiden Buralar’da, adeta bu bilginin ışığında şiirlerini uzun tutmadan bitiriyor ve akılda kalan mısraları bize yadigâr kalıyor.

 

-Kimsin?

-Anneannemin torunuyum.

 

Divan Edebiyatı, sahibi meçhul bir kavram. Her halükârda 20. yüzyılın başında ortaya çıktığı konusunda bir tartışma yok. İskoçyalı oryantalist Elias John Wilkinson Gibb’in 1900 yılında yayınlanan Osmanlı Şiiri Tarihi kitabında bu kavrama hiç yer verilmez. Hepsi batılılaşma döneminde düşünülen isim alternatiflerinden biridir “Divan Edebiyatı”.

Arap coğrafyasında üretilen roman, öykü ve şiirler son yıllarda edebiyat gündeminde karşılık buluyor. Avrupa başta olmak üzere Batı’da düzenlenen büyük ve uluslararası kitap fuarlarındaki temsiliyetin güçlenmesi, en yeni eserlerin prestijli birçok ödüle değer görülmesinin bu ilgideki payı büyük elbette. Batı’nın doğuyu gördüğü “egzotik göz”le romantize edilemeyecek bir yükseliş bu.

Yirminci yüzyıl başlarında İngiltere genelinde Müslümanlara yönelik hasmane tavırlar öne çıkarken, İslam’ı seçenlerin sayısında da gözle görülür bir artış söz konusudur. İslam’la müşerref olan bu şahsiyetler, yeri geldiğinde İslam dünyasının savunucuları olarak da önemli faaliyetlerde bulunmuşlardır.

Kulis

Bir Rüya Gibi Dağılacak Olan Hokkabazlar Dünyasında Yaşıyoruz

ŞahaneBirKitap

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Editörden

Tıp ve edebiyat ilişkisi, tıbbın insanla olan ilişkisi gibi tarih boyunca şekil değiştirmiş, her dönem yeni yaklaşımlarla genişlemiştir. Tıbbın tarihi, insan acılarının da tarihidir aslında. Edebiyatın içinde kapladığı yer, diğer bilim dallarından hep daha büyük olmuştur tıbbın.