Sabitfikir
Künye | Yazarlar | Giriş Yap

Eleştiri

Eleştiri

HER BAŞARILI ROMAN BİR HALÜSİNOJENDİR!


Zayıf
Toplam oy: 2114
Paul Auster
Can Yayınları

Görünmeyen, dünyadaki birçok eleştirmen tarafından yılın en iyi romanları arasında sayılmakla kalmadı, birçok eleştirmen tarafından Paul Auster’in en iyi romanı olarak kabul edildi. Günümüz dünya edebiyatını eksiksiz takip eden biri olmadığıma göre, bu konuda fikir yürütmeye hakkım yok. Bu tespitlere değinmeye niyetim de yok açıkçası. Görünmeyen, yılın değil, benim en iyi romanlarımdan biri mi, asıl ona bakıyorum! Ve lafı fazla uzatmadan cevabımı veriyorum: Evet. Kesinlikle evet.

Bildiğimiz gibi Auster bir dil ve kurgu ustası. İşin teknik tarafından baktığımızda, Görünmeyen’i mükemmel bir roman olarak adlandırmamak için hiçbir nedenimiz yok. Çünkü müthiş bir dil (Elbette romanı ana dilinden okumadığımız için, bunda usta çevirmen Seçkin Selvi’nin de büyük payı olduğunu söylemeden geçmemek gerek) ve mükemmel bir kurguyla karşı karşıyayız. Hayatının sadece bir yılını romanlaştırmaya çalışan birinin tuttuğu notlar romanın içindeki bir leit motif mi, yoksa bu notlar romanın kendisi de, notların dışında kalan kısım sağlam bir dolgu maddesi mi? Aslında bu roman taslağının dışında kalan kısım, yani asıl roman yazarının yazdığı bölüm, bu taslağın tamamlanmasından başka bir şey değil. Her ikisi de eklektik bir yapının parçaları. 

“Asıl roman yazarı” dedim ama, aslında romanın içindeki bu asıl roman yazarı da gerçek yazar değil, aslında bir roman kahramanı. Çünkü romanın asıl yazarı; bildiğimiz gibi Paul Auster!

Çok karışıkmış gibi görünmesi kafanızı karıştırmasın, romanda karışık olan hiçbir şey yok. Çok yalın ve çok akıcı. Sadece, şu anda benim yaptığım gibi “bu nasıl bir kurgudur” diye işi kurcalamaya başladığınızda işler karışıyor. Aslında Görünmeyen’de her şey çok açık. Sadece siz durup dururken Görünmeyen’in altını kazımaya çalışarak karışıklık yaratıyorsunuz, o kadar.

Söylediğim gibi, bunlar işin teknik tarafı. Ben tekniğe değil, işin ruhuna değinmek istiyorum asıl. Bu romanı elime aldığım andan itibaren kendimle, kendi okuma serüvenimle ilgili çok önemli bir gerçeği fark ettim. O yüzden, şu anda okumakta olduğunuz yazı bir “kitap tanıtım yazısı” değil, bir itirafname!

Roman, eğer başarılı bir romansa, bir anlamda halüsinojendir. Çok klasik bir tanım olacak ama; roman, insanı başka dünyalara, başka bir çağa, başka insanların arasına sokup sokup çıkarma özelliği taşır. Kısa süreli de olsa, gerçeklikten koparır, başka bir gerçekliği yaşama şansı tanır okura.

Ben uzun zamandır yaşamamıştım bu duyguyu. Yani ilk gençlik çağımda, özellikle klasikleri okurken yaşadığım bu kopuşlar (belki de okuma konusunda profesyonelleşmenin getirdiği bir handikap, bir okur trajedisidir bu, bilemiyorum...) nostaljik birer duygu olarak yer etmişti benliğimde. Romanın içine girip kendi gerçekliğimden kopmadan, kendimi kaptırmadan okuyordum nicedir. Yıllar sonra, Görünmeyen, özlemini çektiğim bu büyüyü yaşattı bana. Günlerce Paris sokaklarında dolaştım, Margot’la bir cafede buluştum, Adam Walker’inki sadece hayal/özlem karışımı bir şey miydi emin değilim ama; sanırım ben Gwyn’le sahiden seviştim!

Bu yazarın başarısı mı, okur kılığında dolaşan “ben”in zafiyeti mi bilmiyorum. Ama yıllar sonra biyografimi yazmaya kalkar, 1967 yılında Born’un New York’taki evinde neler konuştuğumuza da yer verirsem biyografimde, kimse beni yalancılıkla ya da bunaklıkla suçlayamaz. Çünkü kimse bunları yaşamadığımı kanıtlayamaz!

Bu romandan yola çıkarak, sıradan bir insanın, gençliğinde yaşadığı sıradan bir yılın “ne kadar sıra dışı” olabileceğinden tutun da, ensestin bazı insanlar için hayata tutunmanın bir aracı sayılabilecek kadar masumca yaşanabileceği, bazı insanların, kolay kolay çözemeyeceğimiz kadar karmaşık bir hayatı olabileceği üzerine de uzun uzun konuşabiliriz aslında. Ama bunları konuşmak, dahası, romanı çözümlemeye kalkışmak çok anlamsız ve çok gereksiz geliyor bana. Görünmeyen’i okumak, onu birebir yaşamak anlamına geliyor. Yaşarken de her şeyi anlıyor, her şeyi çözümlüyorsunuz zaten.

Şimdi başa dönüp aynı soruyu tekrar soruyorum. Görünmeyen, yılın en iyi romanlarından biri miydi sahiden? Bilmem! Benim en iyi romanlarımdan bir miydi peki? Evet. Kesinlikle evet!

Yorumlar

Yorum Gönder


Bende halüsinojen etkisi yapmasa da harika bir romandı. Okuduğum cümlenin son cümle olduğunu anladığımda , kısa süreli bir afallama yaşamadım değil ama.

34%
66%

Görünmeyen'i okurken aynı duyguları ben de hissettim. Yazarın ustaca kotardığı bu roman son zamanlarda okuduğum en güzel şeydi. Auster'dan tam beklediğim bir romandı bu. Kitabı eleştiren en güzel yazı da buydu. Teşekkür ederim.

50%
50%

Yeni yorum gönder

Diğer Eleştiri Yazıları

Modern sanat telakkisinin adeta “dinselleştiği” ve bunun da en önemli etkisini mimarlık alanında gösterdiği bir bağlamda yaşadı Turgut Cansever. Türkiye ekseninde bir yanda pozitivist bir dünya görüşünün diğer yanda da seküler mistik ve “yaratıcı insan” düşüncesinin egemen olduğu, “bilim”in dogmatikleştiği bir dönem.

Hayat parantezi 1916’da İstanbul’un Fatih semtinde, Atik Ali Paşa’da açıldı Behçet Necatigil’in. Sonra parantezin içerisine bir başka şehir girdi: Kastamonu. Zeki Ömer Defne’nin zilleri çalarken derslere bir bir girenler arasında o hassas ortaokul öğrencisi de vardı. Evlerden, kırlardan, denizlerden duyulan bu ses zil değil şiirin tınısıydı.

“Sanatçı, gözün göremediğini görendir.”

 

Çağdaş Amerikan edebiyatının en parlak yazarlarından Michael Chabon’un bir söyleşisini hatırlıyorum. Yaratıcı yazma atölyelerinin desteklenmesi gerektiğini söylüyordu: “Tamam, kimse kimseye dâhi olmayı öğretemez kuşkusuz ama yazarken hata yapmamak, yazmak denen şeye ‘okur’ gibi değil de ‘yazar’ gibi bakmak pekâlâ öğrenilebilir.

Nehir söyleşi, ara bir tür. Ne biyografi ne de otobiyografi. Otobiyografi değil çünkü hayatınızı nasıl anlatacağınızı söyleşiyi yapan kişinin soruları belirliyor. O çerçeveyi siz çizemiyorsunuz ve birkaç soruyla hiç istemediğiniz günlere veya olaylara geri dönmeniz mümkün.

Kulis

Bir Rüya Gibi Dağılacak Olan Hokkabazlar Dünyasında Yaşıyoruz

ŞahaneBirKitap

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Editörden

Tıp ve edebiyat ilişkisi, tıbbın insanla olan ilişkisi gibi tarih boyunca şekil değiştirmiş, her dönem yeni yaklaşımlarla genişlemiştir. Tıbbın tarihi, insan acılarının da tarihidir aslında. Edebiyatın içinde kapladığı yer, diğer bilim dallarından hep daha büyük olmuştur tıbbın.