Sabitfikir
Künye | Yazarlar | Giriş Yap

   

Şahane Bir Kitap


Şahane Bir Kitap

Bil bakalım, ben kimim?



Şahane
Toplam oy: 1899
Berfu Şeker
Metis Yayıncılık

Farkındaysanız son zamanlarda muhalif söylem içinde bize adeta hediye edilmiş gibi duran bir kavram var: Queer. Toplumsal cinsiyet ve kimlik politikalarının hem tam ortasında duran hem de ikisinin birden dışına çıkmayı öneren bu kavram, yine bilindiği üzere ne olduğuyla değil, neye, nelere karşı olduğuyla ilgili olarak kendini ortaya koymakta. Kavram, cinse dair herhangi bir kimliğin “doğal” olmadığını ve tüm kimliklerin kendiliğinden iktidar ilişkilerine bağımlı olduğunu işaret ederken, “normal” dediğimiz her şeye karşı da derin bir şüphe besler. Hal böyle olunca, eşcinsellik temelli yükselen queer kültürü giderek eşcinselliğin sınırlarından da çıkıp her türlü heteronormativitenin, heteroseksizmin karşısında duran politik bir tutum halini alır.

 

Queer yaklaşımın toplumsal muhalefet içinde ne denli etkin olabileceğini, her şey bir yana hepimiz Gezi direnişinde fazlasıyla deneyimledik. Hatta bu bağlamda kelimenin tam anlamıyla büyülendik. Avrupa ve Amerika’da 1980’lerde başlayıp ivmesini 90’larda alan “queer kavramı” ve "queer kültürü” bizim için çok yeni olmasına karşın Gezi’nin hemen öncesini ve sonrasını kapsayan kısacık bir süre içinde etkinliğini en az Batı’daki kadar göstermeye başladı. Bu etkinliğinin bir diğer göstergesi de kavrama dair ardı ardına yayımlanan çalışmalar. Berfu Şeker’in hazırladığı Başkaldıran Bedenler de bunlardan biri.

 

 

Türkiye’de Transgender, Aktivizm ve Altkültürel Pratikler altbaşlığıyla yayımlanan çalışma, trans kimlik kavramına dair yapılan akademik çalışmalar ile trans bireylerin deneyimlerini bir araya getiren bir derleme aslında. Dolayısıyla Başkaldıran Bedenler'de, kişisel deneyimleri, akademik temelli makaleleri, denemeleri, incelemeleri ve çeşitli söyleşileri okuma imkanı buluyoruz. Kitapta yer alan makale, inceleme, söyleşi, ne olursa olsun, eril heteroseksüel cinsiyet kültürü ile patriarkal kapitalizmin toplumsal örgütlenme biçime dair çok ciddi eleştiriler taşıyor ister istemez. Ve queer kültürün doğası gereği eleştirmekle kalmayıp bedenimizle kurduğumuz ilişkiden, giyim kuşamımızdan başlayıp toplumsal-gündelik hayatın her alanına yayılabilecek yeni, parlak, heyecan verici öneriler taşıyor. Bu anlamda Alp Biricik’in Kamusal Alanda Mahrem Taktikler'i, Yasemin Öz’ünTrans Cinsiyetli Bireylere Yönelik Dışlama ve Direniş İmkanları adlı makalelerini hararetle öneririm. Hande Öğüt’ün Kadın Transvestizminin ve Transerkekliğin Tarihine Bir Bakış adlı incelemesini ise konuyu son derece geniş ve zihin açıcı bir yaklaşımla ele alması bakımından, çalışmanın gözden kaçmayacak bir parçası olarak tavsiye etmek gerekiyor.

 

Çalışmanın ithaf edildiği ve kısa bir süre önce transfobi ve cinsiyetçilik endişesiyle hastaneye gidemediği için kanserden hayatını kaybeden Ali Arıkan’dan bir alıntıyla bitirmek isterim: "Birileri bana ‘illa kendini tanımlaman gerekmiyor ki,’diye söyleyip duruyor. Belki başkaları kendini tanımlama ihtiyacı duymuyordur. Kendimi sorguladığım süre boyunca kendimi hiçbir şekilde tanımlamadım. Kendime ne kadın, ne erkek, ne lezbiyen ne de başka bir şey diyordum. Bunu sesli olarak başkalarına söylediğimde birçok insanın kendini rahatsız hissettiğini gördüm. Hatta bazıları ‘karar ver artık!’ diyordu. Çünkü hepimiz bu ikili cinsiyet düzeninin içinde doğduk ve bununla büyütüldük. Cinsiyetinin olmadığını söylemek kimseye bir şey ifade etmeyebiliyor. Ya görünmez oluyorsun, ya da daha önce ne olarak biliniyorsan, alışkanlıktan dolayı onunla anılıyorsun."

 

Not: Yukarıda da söz ettiğim gibi, queer kültürü üzerine ardı ardına yeni çalışmalar yayımlanıyor. Daha geniş kapsamlı okumalar yapmak isteyenler için: Judith Halberstam’in Çuvallamanın Queer Sanatı, Monique Wittig’in Straight Düşünce, Sherry Woolf’un Cinsellik ve Sosyalizm adlı çalışmalarını da gönül rahatlığıyla önerebilirim.

 

 


 

Görsel çalışma: Selçuk Ören

Yorumlar

Yorum Gönder

Yeni yorum gönder

Diğer Şahane Bir Kitap Yazıları

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Yazının başlığı da methiye cephesini epeyce açığa çıkarıyor ama en sonda ulaşmam gereken yargıyı en başa taşıyarak atayım ilk adımı: Türkçe yazılan ya da Türkçeye çevrilen kalburüstü bütün tarihî romanları okuduğunu varsayan, kendisi de az çok ilgi görmüş hacimli üç örnekle bu alana katkıda bulunan biri olarak, bugüne dek Moğol Kurdu’ndan daha iyisine rastlamadım.

Ölmek ve gülmek kelimeleri yan yana çok da gelmez. Belki fonetik olarak ya da bir şiirin kafiyesi olduğunda yakalanan uyum kulağa hoş gelse de ölüm ne olursa olsun acı verir insana. Gülecek yanını bulmak zordur ölümün. “Sen adamı öldürürsün” diyerek kahkaha atarken bile güldürmek ve öldürmek aynı cümlede geçti diye kısa süreli bir sarsıntı geçirdiğimiz olur.

Mehmet Akif’in seciyesini en çok şu üç şey inşa etti der Mithat Cemal Kuntay: Kur’anlı ev, pehlivanlı mahalle, müspet ilimli mektep. Bu üç dayanağı anlamak, Türkiye’nin ve şiirin zeminine dair iyi bir fikir verecektir. Akif’te tarih kültürel bir miras değil. O bunu çok erken zamanda anlıyor ve Namık Kemal’in korktuğu varoluş krizinin ortasında kendisini buluyor.

Reenkarnasyon, tarih boyunca birçok coğrafyada bazı farklılaşmalarla olsa da kendisine yer buldu. Dilimize de ruh göçü adıyla aktarılan bu kavram, ruhun bir bedenden diğerine geçerek varlığını sürdürdüğüne dair bir inanç.

Kulis

Bir Rüya Gibi Dağılacak Olan Hokkabazlar Dünyasında Yaşıyoruz

ŞahaneBirKitap

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Editörden

Tıp ve edebiyat ilişkisi, tıbbın insanla olan ilişkisi gibi tarih boyunca şekil değiştirmiş, her dönem yeni yaklaşımlarla genişlemiştir. Tıbbın tarihi, insan acılarının da tarihidir aslında. Edebiyatın içinde kapladığı yer, diğer bilim dallarından hep daha büyük olmuştur tıbbın.