Sabitfikir
Künye | Yazarlar | Giriş Yap

   

Şahane Bir Kitap


Şahane Bir Kitap

Mitolojik yazardan mitlere dair her şey



İyi
Toplam oy: 937

Joseph Campbell, çağımızın mitoloji üzerine uzmanlaşmış, mitolojik yazarı... Türk okurları olarak onu “Yaratıcı Mitoloji”, “Tanrının Maskeleri” dizisi, “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu” gibi çalışmalarından tanıyoruz. Çalışmalarının içeriğinin yoğunluğu ve çeviri sorunları, onu daha çok, anlamaya çalıştığımız yazarlar, arasına sokuyor da demek mümkün aslında. Geçtiğimiz günlerde “Kutsal Kitaplardan Hollywood  Filmlerine Mitoloji Ve Hikayeler” alt başlığıyla yayımlanan “Mitolojinin Gücü” bu derde deva olacak cinsten bir kitap diyebilirim. Çünkü, Campbell’ın bir çalışmasıyla değil, televizyon gazetecisi Bill Moyers ile  diyaloglarından oluşan bir dökümle karşı karşıyayız aslında. PBS kanalı için George Lucas’ın California’daki “Skywalker Ranc” adlı çiftliğinde çekilen 6 bölümlük bir televizyon programının kitaplaşmış hali “Mitolojinin Gücü”. Kulağa fantastik geldiğinin farkındayım, zaten öyle. 
Her şeyden önce aramızdan 1987 yılında ayrılan Campbell’ın sesini, sözünü duymak çok keyifli. Moyers’le aralarında geçen diyalog, klasik bir soru-cevap söyleşi tarzında da ilerlemiyor, yeryüzünün ve insan yaşamı denen şeyin şifrelerini mitolojik bağlamda çözmüş birinin karşısında olsanız, aranızda nasıl bir konuşma geçerdi? “Mitolojinin Gücü”, işte bu çok basit sorunun karmaşık bir cevabı niteliğinde.

Campbell ile Moyers, mit ve modern dünya üzerine konuşmaya başlıyorlar. “Benim hayatımla mitlerin ne ilgisi var?” İşte bu ilk soru ile önümüzde 300 sayfalık koca bir kitap ve dünyayı yüzlerce farklı algılama şekli açılıyor. Mitolojiyi umursamamak belli ki çözüm değil, manevi boşluklar hayatı cehenneme çeviriyor. Ancak, atalarımızın bize miras bıraktığı hikayelerin unutulduğu bu çağda hangi mitoloji bizi hayata ve kendimize bağlayabilir? Bu noktada Campbell, kutsal kitaplardan Hollywood’a, televizyon dizilerine uzanan yeni mitolojik hikayelere değiniyor. Ve görüyoruz ki yeni ürettiğimizi zannettiğimiz modern zamanların mitolojileri aslında bir öncekilerin tekrarı, değişen tek şey, sahne ve oyuncular... “En yüksek binanın hangisi olduğuna bakarak bir topluma neyin karakterini verdiğini söyleyebilirsiniz. Bir ortaçağ kentine yaklaştığınız zaman katedral oradaki en yüksek şeydir. Bir onsekizinci yüzyıl şehrine yaklaşırsanız, oradaki en yüksek şey siyasi saraydır. Modern bir şehre yaklaştığınız zamansa en yüksek yerler ekonominin merkezleri olan ofis binalarıdır.” Şamanlardan rahiplere, oradan da film yıldızlarına geçip ruhsal kahramanlık deneyimlerimizi onların aracılığıyla yaşıyoruz, önce avcılık hayatından sonra topraktan kopup insan eliyle inşa edilmiş tuhaf bir düzenin bekçileri haline geliyoruz. Kutsal olan değişiyor git gide ama yok olmuyor, en azından içimizde... Campbell’e göre umutsuzluğa kapılmamalıyız. Her gün sadece ve sadece kendimize ait bir yerde, kendimize ait birkaç saat geçirmeyi başarırsak eğer, içimizdeki kutsala dokunmamız, dolayısıyla da mutlu olmamız mümkün. Çünkü bir şekilde “sen” olmayı öğrenmemiz gerek. Ve eğer etrafta  “Sen” olmayı öğreten hikayeler ve saf doğa yoksa, bunu kendi başına halletmenin bir yolunu bulmamız şart. “Mutluluğunuzun peşinden gittiğiniz zaman kendinizi aslında hep orada var olan ve sizi bekleyen bir yola sokuyorsunuz; yaşamanız gereken hayat, yaşadığınız hayat oluyor. Nerede olursanız olun -mutluluğun peşinden gidiyorsanız, her zaman o canlanmanın, içinizdeki o hayatın tadına varırsınız.”

Moyers ve Campbell, “Mit ve Modern Dünya”nın ardından “İçe Yapılan Yolculuk”tan söz etmeye başlıyorlar. Bu noktada çeşitli yaradılış hikayeleri var. Zira, yaradılış demek, bir anlamda yaşamın da devamı demek ve her ikisi de insanın ta içinde saklı. Yaradılışın hemen ardından “İlk Hikaye Anlatıcılar” geliyor haliyle, onların anlatılarında “Kurban ve mutluluk” ve hevesle beklediğimiz “Kahramanın Macerası” var. Campbell’in ağzından bir kez daha kahramanın yolculuğunu dinlemek çok keyifli. Tanrıça Ana’dan Tanrı Baba’ya geçişimizin sebeplerinin ve sonuçlarından söz ettikleri “Tanrıçanın Armağanı”, bugün hepimizin gönlünü ve zihnini meşgul eden evlilik kurumuna dair “Aşk ve Evlilik Hikayeleri” ve Tanrı deneyimlerinin kurcalandığı “Sonsuzluk Maskeleri” ile son buluyor “Mitolojinin Gücü”.

“Mitlerde gördüğünüz bir şey de kurtuluşun sesinin uçurumun dibinden geldiğidir. Karanlık an, gerçek dönüşüm mesajının geleceği andır. Işık en karanlık anda görülür.” Tıpkı mitler gibi Campbell’ın anlatıkları bize umut veriyor. Her şey bir yana, bu özelliğiyle “Mitolojinin Gücü”, şahane bir kitap.

Yorumlar

Yorum Gönder

Yeni yorum gönder

Diğer Şahane Bir Kitap Yazıları

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Yazının başlığı da methiye cephesini epeyce açığa çıkarıyor ama en sonda ulaşmam gereken yargıyı en başa taşıyarak atayım ilk adımı: Türkçe yazılan ya da Türkçeye çevrilen kalburüstü bütün tarihî romanları okuduğunu varsayan, kendisi de az çok ilgi görmüş hacimli üç örnekle bu alana katkıda bulunan biri olarak, bugüne dek Moğol Kurdu’ndan daha iyisine rastlamadım.

Ölmek ve gülmek kelimeleri yan yana çok da gelmez. Belki fonetik olarak ya da bir şiirin kafiyesi olduğunda yakalanan uyum kulağa hoş gelse de ölüm ne olursa olsun acı verir insana. Gülecek yanını bulmak zordur ölümün. “Sen adamı öldürürsün” diyerek kahkaha atarken bile güldürmek ve öldürmek aynı cümlede geçti diye kısa süreli bir sarsıntı geçirdiğimiz olur.

Mehmet Akif’in seciyesini en çok şu üç şey inşa etti der Mithat Cemal Kuntay: Kur’anlı ev, pehlivanlı mahalle, müspet ilimli mektep. Bu üç dayanağı anlamak, Türkiye’nin ve şiirin zeminine dair iyi bir fikir verecektir. Akif’te tarih kültürel bir miras değil. O bunu çok erken zamanda anlıyor ve Namık Kemal’in korktuğu varoluş krizinin ortasında kendisini buluyor.

Reenkarnasyon, tarih boyunca birçok coğrafyada bazı farklılaşmalarla olsa da kendisine yer buldu. Dilimize de ruh göçü adıyla aktarılan bu kavram, ruhun bir bedenden diğerine geçerek varlığını sürdürdüğüne dair bir inanç.

Kulis

Bir Rüya Gibi Dağılacak Olan Hokkabazlar Dünyasında Yaşıyoruz

ŞahaneBirKitap

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Editörden

Tıp ve edebiyat ilişkisi, tıbbın insanla olan ilişkisi gibi tarih boyunca şekil değiştirmiş, her dönem yeni yaklaşımlarla genişlemiştir. Tıbbın tarihi, insan acılarının da tarihidir aslında. Edebiyatın içinde kapladığı yer, diğer bilim dallarından hep daha büyük olmuştur tıbbın.