Sabitfikir
Künye | Yazarlar | Giriş Yap

   

Şahane Bir Kitap


Şahane Bir Kitap

Unutulan Ve Hatırlanan: Maskeli Balo Ve Diğer Öyküler



Gayet iyi
Toplam oy: 171
Maskeli Balo ve Diğer Öyküler, Özcan Ergüder’in ilk ve tek kitabının yanı sıra dergilerde kalmış ve terekesinden çıkmış diğer öyküleriyle birlikte günümüz okurunu unutulmuş bir öykü efsanesiyle tekrar tanıştırıyor.

Son yıllarda, sürekli dile gelen bir soru var edebiyat çevrelerinde: Öykü yükseliyor mu? Şiirin ulaşılmaz yeri ve romanın tükenmeyen gücünün yanında öykü türü hep bir muammanın kucağında dolaşıyor hâlbuki. Düne, bugüne, hatta yarına baktığımızda öykünün, özellikle Türk edebiyatında, hep arada kalmış bir konumda olduğunu görüyoruz. Bazı yazarlar için roman yazmadan önce kullanılan bir basamak, bazen bir heves, çoğu zaman da okur nezdinde bir kere okunup kenara koyulan bir eğlencelik tür öykü.

 

Elbette bu türe kendisini adamış, teoride ve pratikte öykü evreninin kilitli kapılarını zorlayan birçok kalem halen mevcut. Modern zamanların “hızın hazzı”nı pompaladığı bir devirde, pratik bir okuma tatmini sağlıyor olması da öykünün “yükseliş” rotasını hızlandırdı diyebiliriz. Edebiyatın “unutulan”ı olan öykülerini ve çoktan unutup gittiğimiz çok değerli bir öykücümüzü anacağım bu yazı da bizim mütevazı bir katkımız olsun o halde bu yükselişe…

 

Kırmızı Kedi Yayınevi tarafından yayımlanan Maskeli Balo ve Diğer Öyküler, Bengü Vahapoğlu’nun titiz çalışmasıyla bizlere yeniden hatırlattığı Özcan Ergüder’le tanışmamız için raflarda. Vedat Günyol, Oktay Akbal, Erdal Öz gibi Türk edebiyatının önemli birçok isminin övgüyle söz ettiği öykülerin yazarı, deyim yerindeyse “tek kitapla efsaneleşen” bir yazar Özcan Ergüder.

 

Temel meselesi ruhun tahlili

 

1929 yılında dünyaya gelen Ergüder’in ilk öyküleri, henüz Robert Kolej sıralarındayken okulun “İzlerimiz” adlı dergisinde yayımlanır. Sıkı bir Sait Faik hayranı olan Ergüder, 1948’de Robert Kolej’in geleneksel yazı yarışmasının organizasyonunu üstlenir ve jüride bulunması için Sait Faik’in peşine düşer. Başarır da. Sait Faik, Bedri Rahmi ve Orhan Veli “hakem heyeti” olarak bu yarışmada bulunacak ve Özcan Ergüder “Balıkçı Kamil” öyküsüyle yarışmanın birincisi olacaktır.

 

İlk ve tek kitabı olan Maskeli Balo ise 1956 yılında yayımlanır Ergüder’in. İlk dönem öykülerinde açıkça görünen Sait Faik etkisini kırmayı çoktan başarmıştır. Yer yer kara mizaha dayanan, bilinç akışı ve iç konuşmalarla dolu, yer yer bir tiyatro metnini de andıran öyküleriyle bambaşka bir öykü dünyası sunar okuruna. “Maskeli Balo” öyküsünde annesini arayan Hamlet’le başlayan (“Ben seni hep babanı arar sanırdım.”) anne-baba-çocuk-aile izleğini hemen hemen diğer tüm öykülerinde büyük bir incelik ve insan psikolojisini derinlemesine ele alan bir üslupla ele almayı başarır.

 

Kuşkusuz, kitabın en güçlü öyküsü olarak görebileceğimiz “Korkunçlar” ise bir delinin gözünden, zihninden süzülerek kelimelere dökülmüştür. Arif dış dünyada olup bitenin pek de farkında olmayan, köylülerin sürekli dalga geçip eğlendiği bir garip âdemdir. Herkes onu alaya alır, kızdırır, yeri gelince şiddet uygular ama vicdanlarını yine onun acizliğine acıyarak temize çıkarmaktan da geri durmaz. Köydeki ahalinin diyaloglarıyla kuşatılmış, Arif’in iç monoloğundan mürekkep bir öyküdür bu. Fakat Özcan Ergüder, bu zorlu ve kolaylıkla abartıya kaçılıp vasat bir anlatıya dönüşecek anlatıyı ustalıkla kotarmayı başarabilmiş, kuşağının yazarlarından farklı bir dil ve üslupla efsaneleşmeyi başarmıştır.
İsminden de anlaşılacağı üzere Maskeli Balo ve Diğer Öyküler, Özcan Ergüder’in ilk ve tek kitabının yanı sıra dergilerde kalmış ve terekesinden çıkmış diğer öyküleriyle birlikte günümüz okurunu unutulmuş bir öykü efsanesiyle tekrar tanıştırıyor. Uzun süre gazetecilik yapan ve bu süre zarfında öykü yazmamayı değil belki ama yayımlamamayı tercih eden Özcan Ergüder’in öyküleriyle bizi tekrar tanıştıran Bengü Vahapoğlu’na ve kitapta emeği geçen herkese ayrıca teşekkürlerimi sunmak istiyorum.
Umarım ki öyküler ve öykücülerimiz, biz onları ne kadar unutmaya bu kadar meyilli olsak da inatla karşımıza çıkmaya, bizlere kendilerini hatırlatmaya devam ederler.

Yorumlar

Yorum Gönder

Yeni yorum gönder

Diğer Şahane Bir Kitap Yazıları

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Yazının başlığı da methiye cephesini epeyce açığa çıkarıyor ama en sonda ulaşmam gereken yargıyı en başa taşıyarak atayım ilk adımı: Türkçe yazılan ya da Türkçeye çevrilen kalburüstü bütün tarihî romanları okuduğunu varsayan, kendisi de az çok ilgi görmüş hacimli üç örnekle bu alana katkıda bulunan biri olarak, bugüne dek Moğol Kurdu’ndan daha iyisine rastlamadım.

Ölmek ve gülmek kelimeleri yan yana çok da gelmez. Belki fonetik olarak ya da bir şiirin kafiyesi olduğunda yakalanan uyum kulağa hoş gelse de ölüm ne olursa olsun acı verir insana. Gülecek yanını bulmak zordur ölümün. “Sen adamı öldürürsün” diyerek kahkaha atarken bile güldürmek ve öldürmek aynı cümlede geçti diye kısa süreli bir sarsıntı geçirdiğimiz olur.

Mehmet Akif’in seciyesini en çok şu üç şey inşa etti der Mithat Cemal Kuntay: Kur’anlı ev, pehlivanlı mahalle, müspet ilimli mektep. Bu üç dayanağı anlamak, Türkiye’nin ve şiirin zeminine dair iyi bir fikir verecektir. Akif’te tarih kültürel bir miras değil. O bunu çok erken zamanda anlıyor ve Namık Kemal’in korktuğu varoluş krizinin ortasında kendisini buluyor.

Reenkarnasyon, tarih boyunca birçok coğrafyada bazı farklılaşmalarla olsa da kendisine yer buldu. Dilimize de ruh göçü adıyla aktarılan bu kavram, ruhun bir bedenden diğerine geçerek varlığını sürdürdüğüne dair bir inanç.

Kulis

Bir Rüya Gibi Dağılacak Olan Hokkabazlar Dünyasında Yaşıyoruz

ŞahaneBirKitap

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Editörden

Tıp ve edebiyat ilişkisi, tıbbın insanla olan ilişkisi gibi tarih boyunca şekil değiştirmiş, her dönem yeni yaklaşımlarla genişlemiştir. Tıbbın tarihi, insan acılarının da tarihidir aslında. Edebiyatın içinde kapladığı yer, diğer bilim dallarından hep daha büyük olmuştur tıbbın.