Fiyatlandırma politikasından telif haklarına, KDV oranından yayıncıların temkinli duruşuna Türkiye'nin e-kitap serüvenini değerlendiren Idefix yöneticisi Mehmet İnhan, yayınevlerinin ve basılı kitabın yok olmayacağını söylüyor ve “E-kitap işine ilk olarak, iyi ki yayın piyasasından bir oyuncu girdi” diyor: “Dışarıdan bir iletişim devinin bambaşka koşulları dayatmış olmasından daha iyi oldu”.

Elif Tanrıyar

Türkiye'de ilk kez e-kitap satışı yapan ekip olarak tarihe geçeceksiniz. Sizce e-kitabın geleceği ne olacak? ABD'de mevcut durum, önümüzdeki yıllarda yaşanacak büyük değişikliklere işaret ediyor...

E-ink okuyucuların ve özellikle son günlerde tablet cihazların hızla yayılması sonucunda bunlar üzerinden yeni bir okur kitlesi doğuyor. Son on günde yeni iPad uygulamamızı 3750 kişi yüklemiş ve bunların %70’i idefix’e ilk kez üye oluyor. Bu artan talebi karşılayabilmek, yayıncılık sektörünün en yakıcı sınavı şu anda çünkü kitap sayısı olması gerekenden henüz çok daha az. Basılı kitabın ise ortadan kalkacağını söylemek fazlasıyla iddialı olur. E-kitapla basılı kitap önümüzdeki yıllarda karşılıklı bir dengeye oturacaktır.

Türkiye'de e-kitap satışı için D&R – TTnet gibi başka kanallar da oluşmaya başlıyor. Idefix Türkiye'deki yeni e-kitap satış girişimlerini nasıl karşılıyor?

Yayıncılık sektörüne zarar verecek iş modelleri dayatılmadığı sürece gayet olumlu karşılıyoruz. Pazarın büyümesine katkıda bulunur.

Uluslararası teknoloji devlerinin Türkiye'de bu sektöre el atması sözkonusu olabilir mi? Bu piyasaya nasıl bir yön verir?

Elbette olabilir ve pazar kritik büyüklüğe ulaştığında olacaktır da. Avrupa’da birçok ülkede yayıncılık sektörü fiyat rekabetine karşı korunmaktadır. Türkiye’de böyle bir kamusal koruma şemsiyesi olmadığında göre daha da kolay gireceklerdir. Oyuncular değişebilir ancak rolleri değiştirecek  yapısal değişiklikler beklememek lazım.

E-kitabın vergilendirilmesi konusunda bir ikilem yaşanıyor. Nedir bu karışıklık?

E-kitabın KDV'si bir görüşe göre tıpkı basılı kitaptaki gibi “eser” niteliğiyle %8 olmalı. Diğer bir görüşe göre e-kitap bir yazılım ürünü veya hizmet olduğundan %18 KDV’ye tabi olmalı. Oysa e-kitap da sipariş üzerine çoğaltılıp, şifrelenip dağıtılan bir eser. Konunun özü kültür-sanat eserini ve yayıncılığı teşvik ise, her ikisinin KDV oranının %8 olması gerekir.
Biz bunu böyle yorumlayarak %8 KDV ile satışa başladık. Maliye'den talep ettiğimiz görüşe yanıt henüz gelmedi. Tahminimce konu görüş için Maliye Bakanlığı'na, oradan da Kültür Bakanlığı’na iletildi ... İlgili bakanlıkların e-kitabı bir kitap” ve kültür ürünü olarak tanımlayıp aynı kapsamda teşvik etmesi gerekir aksi halde teşvik edilen sadece kağıt tüketimi olur.

Yayıncıların birçoğu hala e-kitap satışının uzağında ve hatta kimi zaman karşısında duruyor. Hatta Yayıncılar Birliği'nin "dağıtımcı" mantığıyla işleteceği bir e-kitap platformu projesi var. Bu temkinli duruşu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Yayıncılar Birliği’nin hukuki ve KDV gibi mali konularda sektörün önünü açmasını, katılımı artırmak için sorumluluk almasını, dönüşümü desteklemesini bekliyoruz; meslek birliklerinin görevi ticaret olmamalıdır. Olursa haksız rekabet yaratılmış olur. Yayıncıların karşısında uluslararası bir dev değil on yıllık iş ortakları var; bu temkinli duruşun anlaşılır bir yanını göremiyorum.

E-kitap satışı için farklı iş modelleri mevcut; özellikle ABD'de sektörün çeşitli güçlerin savaşlarına sahne olduğunu da söyleyebiliriz. Sizce, dünyada e-kitap satışı nereye doğru gidecek; neler sorun teşkil edecek? Bir tekelden söz edilecek mi dersiniz, yoksa internetin doğası bunun karşısında mı duracak?

Teknolojik gelişme tekel oluşturmayı son derece zorlaştırıyor. Tekelleşme riski görmüyorum. Bu hızlı gelişme içerisinde esas sorun, neredeyse maliyetsiz çoğaltılabilen ve dağıtılabilen ürünler üzerinde fikri mülkiyeti tanımlamanın ve korumanın zorluğu. Ancak malum, bu global bir sorun.

Geçen aylarda yabancı bir telif hakları ajansının, yayınevlerini aradan çıkarıp yazarlarla birebir anlaşmak suretiyle e-kitap satışı yapacağını açıklaması piyasayı çalkalamıştı. Sizce e-kitap satışında yayıncıya niçin ihtiyaç var, ya da var mı? Benzeri bir teklif karşısında Idefix'in tutumu ne olur?

Onbinlerce amatör yazar okura daha kolay ulaşıyor, onbinlerce blog sitesi yepyeni yazarlar ortaya çıkarıyor artık. Bu nedenle, bir yayıncının şemsiyesi altına girmek gelecekte de yazarlar açısından lig atlama ve rekabet avantajı anlamına geleceğinden, yayıncının rolü ve marka değeri ortadan kalkmayacak bence. Yayıncının rolü sadece matbaa ve editörlükten ibaret değil ki! Yepyeni pazarlama görevleri bekliyor yayıncıları.

İdefix ise bir yayınevi değil, bir dağıtım platformu ve satış sitesidir. Tutumumuz budur. Bugüne kadar hiçbir yazar da kapımızı çalmadığına göre demin de belirttiğim nedenlerden ötürü gerçekçi bir olasılıktan bahsetmiyoruz.

E-kitap fiyatlarının pahalı olduğu söyleniyor. Nasıl bir fiyatlandırma politikası uygulanıyor? Maliyeti düşük olan bu ürünü bu rakamlara çeken ne?

Fiyatları yayıncılar belirliyor, biz değil. Rekabet ortamını bozacak gelişmeler olmazsa doğal fiyatlara kısa bir zaman içerisinde oturacaktır. Bu e-kitap tüketim hacimlerinin artış hızıyla da ilgili bir konu.

Bu 7 aylık e-kitap serüveninin ardından, Idefix bu işe girdiği için memnun mu? Bu süreci nasıl değerlendiriyor?

Öncesinde bir yıl da arge çalışmaları sürdü. Bizim çok gurur duyduğumuz yenilikçi bir çalışma süreci, ülkemiz yayıncılığı için de dünya ölçüsünde iyi bir başlangıç oldu bence. Katılan ve destek olan tüm yayıncı dostlarımıza gönülden teşekkür ediyorum.