Sabitfikir
Künye | Yazarlar | Giriş Yap

“Şehrin insanı, şehrin İnsanı, şehrin kaypak ilgilerin insanı, zarif ihanetlerin”

Bugün “lüzumsuz”, “aylak” ya da Benjamin’in tabiriyle “flaneur” (boşta gezen, dolaşan) diye tarif ettiğimiz adam, bizzat şehrin insanıdır aslında. Bir şeyi “yapmamayı” tercih eder bu adam. Modernlikle yaralanmıştır ama yarasının neresinde olduğunu göstermekten acizdir. Çalışmayı da iş düzenini de reddeder. Uzun bir baygınlık hali yaşamaktadır. Her ilgisi gelgeçtir. Tutunamaz bir türlü. Bir yanıyla aşırı sevimli, öbür yanıyla aşırı tiksinçtir. Garip bir şekilde kendisine lüzumsuz denilmesinden hoşlanır. Modernizmle ortaya çıkan bu insan tipi edebiyat için de vazgeçilmez karakterlerden biridir.

 

Klasik kahraman gibi yola çıkmaz o. Hep aynı yerde durur. Bir keşif duygusuyla yaklaşmaz hayata, ne ki keşfedilmeyi bekler. Bulunduğu boşluk halinden memnundur. Sürekli bir can sıkıntısı yaşamaktadır. Gitse gidemez, kalsa kalamaz bir karmaşada neredeyse can çekişmektedir. Zihni paradokslarla doludur. Herkes ondan bir kahramanlık yapmasını beklerken, o, beklentisiz bir bekleyiş halindedir. 20. yüzyıl edebiyatının işte çok sevdiği “lüzumsuz adam” bugün iyi okullarda okumuş, iş güç sahibi olmuş, bir yanıyla orta sınıfı atlayarak kendisine yeni bir sınıf icat etmiş şehirli beyaz yakalının ta kendisidir.

 

Artık kendisini “lüzumsuz” olarak görmez, aksine, dünyada olup biten her şeyin kendi ihtiyaçları çerçevesinde şekillenmesini ister. Giysi markalarına bir çağdaş sanat nesnesi gibi yaklaşır. Her sene yüksek modeline geçtiği aracıyla ruhunu tatmin ederken, yaz tatilinde gideceği yeni turizm popülasyonunun hayallerini kurar. AVM’lerde bilinçsizce dolaşarak kaybolmak ister. İndirimlerde en ön sırada bir atılgan gibi çarpışmaktadır mağaza çalışanları ya da internet hesaplarıyla. Aileyi bir bağ olarak görür. Gelenekten tez elden kurtulmak ya da onu hemencecik dönüştürmek ister. “Yaşam şekli” denilen bir dinin yılmaz bekçisidir. İnsan dışındaki her canlıya karşı duyarlıdır. Çünkü insanları aklındaki sıralamaya göre birbirinden ayırır. Konuştuğunuz zaman aşırı kibardır. Bu kibarlık, korkaklık dengesince korunur. Sürekli ötekinin haklarını savunduğunu söylemesi aslında kendisine aşırı saygı duyulması istemesinden kaynaklanır. Öteki olarak algılanırsa da bunu bir cool’luk olarak yorumlar. Kaybetmekten hoşlandığını söylemesi ya da kendini bir “kaybeden” olarak yorumlaması hodbinliğinin, ben merkezciliğinin ilanıdır. Charles Baudelaire’in tabiriyle “kenti deneyimlemek için gezen insan”dan, kentin deneyimlediği bir canlıya dönüşmüştür.

Yorumlar

Yorum Gönder

Yeni yorum gönder

Diğer Yazıları

Tıp ve edebiyat ilişkisi, tıbbın insanla olan ilişkisi gibi tarih boyunca şekil değiştirmiş, her dönem yeni yaklaşımlarla genişlemiştir. Tıbbın tarihi, insan acılarının da tarihidir aslında. Edebiyatın içinde kapladığı yer, diğer bilim dallarından hep daha büyük olmuştur tıbbın.

Roman türü denilince aklıma hemen Lukacs’ın ünlü sözü geliyor: “Roman, tanrının bırakıp gittiği bir dünyanın destanıdır.” İlk büyük roman diyebileceğimiz Don Kişot da aslında Tanrı’nın olmadığı bir dünyanın romanıydı. Roman 18 ve 19. yüzyıllarda siyasi politik bir etki alanına sahipti. Bana kalsa siyasi politik etki alanından hiç vazgeçmedi roman.

Edebiyat en basit tanımıyla malzemesi insan olan bir sanattır. Çünkü insanı anlatmada aracısızdır edebiyat. Tarihin insanı anlattığı söylense de, bu bana hep kocaman bir yalan gibi gelmiştir. Öyle ya, insanı tarih değil, edebiyat anlatır. Tarih ise insanı anlatmada yine edebiyattan faydalanır. İnsanın kendini bulması için önce araması gerekir sanırım.

Doğu Batı sorunu yalnızca bizim edebiyatımıza özgü bir sorunlar yumağı değildir aslında, Rus edebiyatında da benzer bir tartışma söz konusudur. Bütün bir 19. yüzyıl romanı daha sonra şiddetlenecek bu tartışmanın ilk alevinin yakıldığı metinlerle doludur.

“Ev ki ayrıntıdır. Susmalar, küçük sevinçler, küçük acılar, küçük konuşmalar, küçük yalnızlıklar...Hepsi hepsi.” Tüm dünyayı eve sığdırmaya çalıştığımız şu günlerde İlhan Berk’in evle ilgili metnine bile küçük şeyleri konu etmesi o kadar güzel ki. Siz nasıl düşünürsünüz bilmem ama bana göre de evle ilgili olan her şey “küçük”tür.

Kulis

Bir Rüya Gibi Dağılacak Olan Hokkabazlar Dünyasında Yaşıyoruz

ŞahaneBirKitap

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Editörden

Tıp ve edebiyat ilişkisi, tıbbın insanla olan ilişkisi gibi tarih boyunca şekil değiştirmiş, her dönem yeni yaklaşımlarla genişlemiştir. Tıbbın tarihi, insan acılarının da tarihidir aslında. Edebiyatın içinde kapladığı yer, diğer bilim dallarından hep daha büyük olmuştur tıbbın.