Sabitfikir
Künye | Yazarlar | Giriş Yap

Eleştiri

Eleştiri

Binlerce sayfadan daha ağır bir novella


İyi
Toplam oy: 850
Joyce Carol Oates // Çev. Erhan Sunar
Alakarga Yayınları
İlk Aşk, bir rüyadan uyanamamaya benziyor. Göğsünüzde oturduğunu görüyorsunuz, itiyor ama hareket ettiremiyorsunuz...

Çocukken, sözlerini anlamadan dinlediğiniz o aşk şarkısını düşünün. Müziği güzel, ezgisi güzel, düşününce götürdüğü yerler güzel. Henüz bilmediğiniz bir dilde yazılmış müziğiyle hayran bırakan bir şarkı. Asıl sorun, dili öğrendikten sonrası. Bunun aslında bir aşk şarkısı değil, yaralardan notalanmış kalp çarpıntılarının ağır aksak ritmi olduğunu öğrenmeye ne zaman hazır olur bu çocuk? Yaraları saklamak, ortak bilinçle gelen bir dürtü müdür, yoksa insan yanlış yaptığını anladığında, belki utancından mı saklar zayıflığını? Peki ya güç... Yaraların insanları güçlendirdiği doğru mudur? Yarayı açanların zayıflığı mıdır bizim kapattıklarımız? Sakladığımız aslında onların utancı mıdır? İncecik bir novella, binlerce sayfalık romandan daha ağır olabilir mi? 

 

 

Aşkın gözünüzü kör ettiği, paniklettiği, eziyet çektirdiği anlar... Ne kadar kanatırsa kanatsın, bantla kapatılır, yokmuş gibi itinayla saklanır. Bir çocuk aşkı işte böyle tanır. Belki de onu hep böyle belleyecek. Acı veren, katlanılması gereken, kanatan. Annesiyle birlikte, adı anılmayası babasını bırakıp akraba evinde, kuytu köşe kapmaca oynamaya başlayan Josie’nin ilk aşkıdır bu. Annesinin duyduğunuzda tüylerinizi diken diken edecek tespitlerle yaklaştığı çocuk Josie. İçten içe, “Ben kadın değilim,” diye bağırırken öğrendiği “kadınlık dersleri” ile birlikte, belki kadınlığın en acı yönlerini öğrendiği yaştır 11. “Sık sık öyle anlar olurdu ki, bana sanki bir çocuk değil de günün birinde onun adına tanıklık edecek bir yetişkinmişim gibi bakardı,” diye özetler yetişkin Josie o zamanlarını. Hikayeden yoksun bir anne, bir çocuk değil bir yetişkin yetiştirebilir ancak. “11 yaşındaki biri neredeyse yok gibidir,” diyen annesini, gözlerini korkuyla kısarak yok edebilen Josie.

 

Baştan ayağa, bastırılmış şiddetle dolu Jared’dır o ilk aşkın adı. Din eğitimi alan, kendisini her türlü dini öğretiye adamış Jared. Hayatının 23. yılında, yaşamdan alamadığı tatmin duygusunu, sadizmle birleştirip, Josie’ye uyguladığı maddi manevi şiddette bulur. Josie’nin midesindeki kelebeklerin, midesinin üzerindeki yaralara tekabül ettiği, neresinden bakarsan bak haince bir ilişki. Öğrenmenin en ağır hali ve dolayısıyla büyümenin de. Jared’in Josie’ye zorla gösterdiği dergilerde -“anlaşılması zor yaralara katlanan kızlar”ın olduğu o dergilerde- “efendilerin saklı yüzleri vardır.” Ve aslında Josie içten içe tuhaflıkları fark ederken, adını aşk koyduğu bu duyguyla gerçek dünya arasında salınırken büyür.

 

“Sizi tanımlayacak yakın bir yetişkin olmaksızın hâlâ çocuk olarak kalabilir miydiniz?” Joyce Carol Oates’in satırlarında tek bir çocuk bile yok. Daha çok kendisini yetişkin zanneden ama çocukluğunu alt edememiş bir anne, kendisini yetişkin zanneden hayattan nasıl zevk alabileceğini öğrenememiş sadist bir genç ve çocukluğu herkes tarafından zaptedilmiş bir Josie var. Ve Joyce Carol Oates bu karanlık dünyayı öylesine bir karabasan haline getiriyor ki, o dünya tıpkı bir rüyadan uyanamamaya benziyor. Göğsünüzde oturduğunu görüyorsunuz, itiyor ama hareket etmesini sağlayamıyorsunuz. İşte sözlerini ilk başta bilmediğiniz o şarkı en acı haliyle kulaklarınızı tırmalıyor şimdi ve ister istemez, kendinizi Josie’lerin sesine açıveriyorsunuz.

 


 

* Görsel: Onur Aşkın

 

 

Yorumlar

Yorum Gönder

Yeni yorum gönder

Diğer Eleştiri Yazıları

Modern sanat telakkisinin adeta “dinselleştiği” ve bunun da en önemli etkisini mimarlık alanında gösterdiği bir bağlamda yaşadı Turgut Cansever. Türkiye ekseninde bir yanda pozitivist bir dünya görüşünün diğer yanda da seküler mistik ve “yaratıcı insan” düşüncesinin egemen olduğu, “bilim”in dogmatikleştiği bir dönem.

Hayat parantezi 1916’da İstanbul’un Fatih semtinde, Atik Ali Paşa’da açıldı Behçet Necatigil’in. Sonra parantezin içerisine bir başka şehir girdi: Kastamonu. Zeki Ömer Defne’nin zilleri çalarken derslere bir bir girenler arasında o hassas ortaokul öğrencisi de vardı. Evlerden, kırlardan, denizlerden duyulan bu ses zil değil şiirin tınısıydı.

“Sanatçı, gözün göremediğini görendir.”

 

Çağdaş Amerikan edebiyatının en parlak yazarlarından Michael Chabon’un bir söyleşisini hatırlıyorum. Yaratıcı yazma atölyelerinin desteklenmesi gerektiğini söylüyordu: “Tamam, kimse kimseye dâhi olmayı öğretemez kuşkusuz ama yazarken hata yapmamak, yazmak denen şeye ‘okur’ gibi değil de ‘yazar’ gibi bakmak pekâlâ öğrenilebilir.

Nehir söyleşi, ara bir tür. Ne biyografi ne de otobiyografi. Otobiyografi değil çünkü hayatınızı nasıl anlatacağınızı söyleşiyi yapan kişinin soruları belirliyor. O çerçeveyi siz çizemiyorsunuz ve birkaç soruyla hiç istemediğiniz günlere veya olaylara geri dönmeniz mümkün.

Kulis

Bir Rüya Gibi Dağılacak Olan Hokkabazlar Dünyasında Yaşıyoruz

ŞahaneBirKitap

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Editörden

Tıp ve edebiyat ilişkisi, tıbbın insanla olan ilişkisi gibi tarih boyunca şekil değiştirmiş, her dönem yeni yaklaşımlarla genişlemiştir. Tıbbın tarihi, insan acılarının da tarihidir aslında. Edebiyatın içinde kapladığı yer, diğer bilim dallarından hep daha büyük olmuştur tıbbın.