Sabitfikir
Künye | Yazarlar | Giriş Yap

Eleştiri

Eleştiri

Bir gece vakti


Şahane
Toplam oy: 554
Haruki Murakami // Çev. Ali Volkan Erdemir
Doğan Kitap
Gerçeklik ve rüya arasında gidip gelen bölümler halinde kurgulanmış, kısa, dinamik, merak uyandıran, hayata dair mesajlar içeren, caz müziği ile zenginleşen bir hikayesi var Karanlıktan Sonra’nın.

Nobel Edebiyat Ödülü’nün en güçlü adayları arasında sayılan Haruki Murakami, hiç kuşkusuz, Japonya’nın yaşayan en önemli ve en ünlü yazarı. Dünyanın hemen her köşesinde, –onlarca dilde– milyonlarca okuyucuyla buluşuyor. Türkiye’de de seviliyor Murakami romanları. 2004 yılından bu yana hemen her yıl yeni bir Murakami çevirisi mutlaka yayımlandı. Böylece yazarın tuhaf kurgularını, yarattığı gerçeküstü dünyaları, bu dünyaları kaplayan hüzünlü havayı ve yalnızlaşmış insanları yakından tanımış olduk. Okuduklarımdan yola çıkarak kısa bir değerlendirme yapabilirim; aşkın ve ölümün hiç eksik olmadığı, gerçeklikle masalın, polisiye ile bilimkurgunun kesişme noktasındaki hikayeleriyle, melez anlatım teknikleriyle, kolay anlaşılır –hafif uçarı– dili, dünya edebiyatına göndermeleri ve ucu açık metaforlarıyla Haruki Murakami’nin postmodern edebiyatın günümüzdeki en iyi temsilcilerinden biri olduğunu düşünüyorum.



Karanlıktan Sonra’yı aslında 2004 yılında yazmış Murakami. Kitap İngilizceye 2007 yılında çevrilmiş. Yanılmıyorsam Murakami’nin en kısa romanı. Zaman çizelgesi de kısa, karakter ve mekan sayısı az. Tokyo’da gece yarısı 12’de bir kafede başlayan hikaye doğrusal bir zaman akışı izleyerek ertesi gün sabah 7’de son buluyor.



On dokuz yaşında Çin edebiyatı eğitimi gören üniversite öğrencisi Mari Asay, gecenin ilerlemiş saatinde bir kafade oturmuş kitabını okurken içeriye Takahaşi girer. Caz tutkunu Takahaşi de ünivesite öğrencisidir ve Mari'nin fotomodellik yapan güzel kızkardeşi Eri’nin arkadaşıdır. Mari’nin çekingen hatta biraz soğuk yanıtlarına rağmen Takahaşi bütün sevimliliği ile konuşmayı ilerletir. Takahaşi’nin ayrılmasından biraz sonra kafeye gelen bir kadın –Kaoru–, Çince tercümalık yapması için Mari’den yardım ister. Kendisini Takahaşi’nin gönderdiğini söyleyen emekli güreşçi Kaoru, yakınlardaki aşk oteli “Alphaville”in çalışanıdır. Seks işçisi Çinli bir kadın müşterinin şiddetine maruz kalmıştır ve kadınla iletişime geçmek gerekecektir. Mari otele gidip geri döndüğünde Takahaşi bir kez daha ortaya çıkar. Gece, Mari ve Takahaşi arasındaki yabancılığı ortadan kaldıran diyaloglarla sürecek, “sırlar” açığa çıktıkça iki genç birbirine yakınlaşacaktır.

 

 



Yukarıdaki özet Karanlıktan Sonra’nın kriminal öğeler içeren ama gizem barındırmayan yanına ilişkindi. Hikayenin öteki yüzünde Murakami çok sevdiği gerçeküstü alana geçerken “kamera” Mari’nin ablası Eri’nin tekinsiz bir uykuya daldığı odaya zoom yapıyor: “Odanın içi karanlık. Gözlerimiz yavaş yavaş karanlığa alışıyor. Bir kadın yatakta, uyuyor. Güzel, genç bir kadın, Mari’nin ablası Eri. Eri Asay. O olduğunu birisinden öğrenmiş değiliz, her nasılsa biliyoruz. Kara saçları, taşmış kara su gibi yastığın üzerine yayılmış halde... Sabit bir noktadan bakıyoruz ona. Röntgenliyoruz demek daha uygun olur. Bakışımız havadaki bir kameranınki gibi, odanın içini serbestçe dolaşabiliyor. Şimdi kamera yatağın tam üzerinde, uyuyan kızın yüzüne odaklanmış durumda. Göz kırpar gibi düzenli aralıklarla açı değiştiriyor. Güzel, biçimli küçük dudakları, dümdüz bir çizgi halini almış. İlk bakışta nefes aldığına dair bir işaret görünmüyor. Dikkatli bakınca boğazının alt kısmında hafif, belli belirsiz bir hareket fark ediliyor. Nefes alıyor. Yastığa başını koymuş, tavana doğru bakıyormuş gibi bir duruşu var. Aslında hiçbir şey görmüyor. Gözkapakları, kış tomurcukları gibi kapalı. Derin uykuda.”



“Sahte bir dünyada yaşıyoruz”

 
Murakami, bir söyleşisinde, “günümüz toplumunda insanlar sadece kısa mesajları tüketiyor, okuyucuların bir kere başladığında ellerinden bırakamayacakları bir şey yazmak benim için önemli. Bir hikayenin, anında bir etki yaratmasa dahi, zaman geçtikçe, okuyucuyu eninde sonunda güçlendireceğine inanırım. İnsanları güçlendirebilmeyi umuyorum,” demişti. Karanlıktan Sonra tam da böyle bir roman. Zamanın ilerleyişini vurgulayan, gerçeklik ve rüya arasında gidip gelen bölümler halinde kurgulanmış, kısa, dinamik, merak uyandıran, hayata dair mesajlar içeren, caz müziği ile zenginleşen bir hikayesi var.



Romanın gerçeklik yanını gerçeküstüne, Eri’nin uykusunu otelde yaşanan şiddete bağlayan ipuçları bulunmakla birlikte Murakami’nin her şeyi çözüme kavuşturmak gibi bir derdi yok. Bunun yerine “gerçek” ve “sahte” ya da “düş” ve “gerçek” kavram çiftleri ile ilgileniyor. Murakami’ye göre, “biz sahte bir dünyada yaşıyoruz, biz sahte akşam haberleri izliyoruz. Biz sahte bir savaşın içindeyiz. Bizim hükümetimiz sahte. Ama biz bu sahte dünyayı gerçek sayıyoruz.” Böyle bir fikriyattan hareketle Murakami, yazdıklarının “sahte”liğinin farkındalığıyla gerçek dünyanın sahteliğini açığa çıkarıyor.


Karanlıktan Sonra
, Murakami kariyerinin belki “en iyi”lerinden birisi değil ama merak ve keyifle okunan bir roman.

 


 

 

Görsel: Alpay Aksayar

Yorumlar

Yorum Gönder

Yeni yorum gönder

Diğer Eleştiri Yazıları

Modern sanat telakkisinin adeta “dinselleştiği” ve bunun da en önemli etkisini mimarlık alanında gösterdiği bir bağlamda yaşadı Turgut Cansever. Türkiye ekseninde bir yanda pozitivist bir dünya görüşünün diğer yanda da seküler mistik ve “yaratıcı insan” düşüncesinin egemen olduğu, “bilim”in dogmatikleştiği bir dönem.

Hayat parantezi 1916’da İstanbul’un Fatih semtinde, Atik Ali Paşa’da açıldı Behçet Necatigil’in. Sonra parantezin içerisine bir başka şehir girdi: Kastamonu. Zeki Ömer Defne’nin zilleri çalarken derslere bir bir girenler arasında o hassas ortaokul öğrencisi de vardı. Evlerden, kırlardan, denizlerden duyulan bu ses zil değil şiirin tınısıydı.

“Sanatçı, gözün göremediğini görendir.”

 

Çağdaş Amerikan edebiyatının en parlak yazarlarından Michael Chabon’un bir söyleşisini hatırlıyorum. Yaratıcı yazma atölyelerinin desteklenmesi gerektiğini söylüyordu: “Tamam, kimse kimseye dâhi olmayı öğretemez kuşkusuz ama yazarken hata yapmamak, yazmak denen şeye ‘okur’ gibi değil de ‘yazar’ gibi bakmak pekâlâ öğrenilebilir.

Nehir söyleşi, ara bir tür. Ne biyografi ne de otobiyografi. Otobiyografi değil çünkü hayatınızı nasıl anlatacağınızı söyleşiyi yapan kişinin soruları belirliyor. O çerçeveyi siz çizemiyorsunuz ve birkaç soruyla hiç istemediğiniz günlere veya olaylara geri dönmeniz mümkün.

Kulis

Bir Rüya Gibi Dağılacak Olan Hokkabazlar Dünyasında Yaşıyoruz

ŞahaneBirKitap

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Editörden

Tıp ve edebiyat ilişkisi, tıbbın insanla olan ilişkisi gibi tarih boyunca şekil değiştirmiş, her dönem yeni yaklaşımlarla genişlemiştir. Tıbbın tarihi, insan acılarının da tarihidir aslında. Edebiyatın içinde kapladığı yer, diğer bilim dallarından hep daha büyük olmuştur tıbbın.