Sabitfikir
Künye | Yazarlar | Giriş Yap

Eleştiri

Eleştiri

Tam bir "serseri"


Zayıf
Toplam oy: 990
Jörg Fauser // Çev. Levent Konca
Sel Yayıncılık
1944 doğumlu Fauser, bir dönem İstanbul'da da yaşamış. İyi ki yaşamış çünkü İstanbul'u merkez aldığı Hammadde'de o yılların Sultanahmet'ini ve Tophane'sini yeraltı penceresinden yazmış.

“Çok uzun zaman oldu; şimdi tarihi hatırlamıyorum. Kasımpaşa’da bir evdeydik, Beyoğlu’nun suratsız ama ucuz bir barından gece yarısı sarhoş çıkıp bir şekilde kapağı eve atmıştık. Küçüklüğüyle gözümde büyüyen bir evdi burası. Dört kişiydik ve demek ki diğer üçünden birinin kaldığı yerdi burası. Oturacak koltuk veya iskemle yoktu. Sadece dağınık bir yatak. Oda o kadardı ki yatağın başucu da, ayakucu da duvara değiyordu. Arkadaşlardan ikisi eroinmandı, biri esrarkeş; bense alkolden başka bir şey kullanmıyordum. Mecburen yatağa geçmemiz gerekiyordu, ama sığamıyorduk tek kişilik yatağa. Sonunda iki kişi bir ucuna, diğer ikimiz de diğer ucuna yan yana oturur pozisyonda uzandık. Birbirimizin gövdeleri arasına dört bacak ve ayak girdi. Herkes kendi malzemesiyle ilgilenip daha da bir dibe indi, derine sardı. Duman ve koku odanın aromasını arttırdı, lezzetli bir odaya dönüştürdü. Aralarında tek eşcinsel bendim; ‘Yapacak bir şey kalmadı, sevişelim’ dedim. Önce yanımızdakiyle başladık, ardından eşler değişti filan derken sevişirken sızmışız.”

 

 

Hikayeler böyle başlar. Kişiler hikayelerinin gizli öznesi olmayı severken devlet hikayeye gireceği paragrafı, o şiddet, intikam ve nefret dolu cümleyi beklemektedir. 

 

Devletler, uygarlık kisvesi altında gezegenin yönetimiyle ilgilenirken insanları sadece bir nesne boyutunda ele almayı uygun bulur aslında. Gezegen, halksız yönetilecektir. Yani, gezegenin yönetimi kendi seçtikleri, kendileriyle uyumlu ve itaatkar zümrenin refahı, huzuru ve bekası için diğer insanların nesneleşmesiyle koşuttur. Halk, devlet için bir araçtır. Halkın rengi, kültürü, geçmişi hiçbir önem arz etmez temelde. Yönetime talip olanların ırkı, milliyeti, dini farklı değildir – dünyanın neresinde olurlarsa olsunlar onların ortak yanları bellidir: Hükümler, hükmetmek, suçlamak ve cezalandırıp tecrit etmek. 

 

Zaman içersinde kamulaştırılmış tek gerçek korunabilmiştir: Özgürlük hissiyle donatılmış yeraltı. Devletlerin müdahalede başarısızlığa uğradığı alan burasıdır. Burasıdır ki yeraltının kimi belirleyici öğeleri, örneğin uyuşturucu, yine devletin kontrolü altındadır; o mecradan da nemalanmakta ve uyuşturucuyu, saf dışı bırakacağı halkın üzerinde bir pasifleştirme tekniği olarak kullanmaktadır. Hikayenin bize okunan kısmı budur. 

 

Hikayenin kimseye okunmadığı, okunması da önerilmeyen kısmı ise yeraltının hacmini kapsar. Yeraltının ancak alanını ölçebilen devlet, hacmi konusunda yetersiz, çaresiz ve kısırdır. Çünkü yeraltı devlete sadece muhalefet yapacak, kendisini böyle tanıtıp konumlandıracak kadar cahil değildir. Hikayenin okunmayan, önerilmeyen kısmı bağımsızlığını ilan edip başka bir hikayeye dönüşmüştür. Asıl hikayeyle, dayatılanla, giydirilenle ilgisini kesmiştir. Hedefler, amaçlar, hayaller ve gerçekler artık uyuşmaz, örtüşmez. Hikayenin tek ana fikri yoktur artık. Devlet, otoritesini kaybettiği bir hikayenin içinde tüm fiillerinin felce uğramasıyla yüzleşir. Yeraltı, devlete böcek ilacı sıkmıştır.

 

Elbette devletin mesai saatleri ile yeraltının yirmi dört saati bambaşka iktidarlarla hesaplaşmayla geçecektir. Yönetme hırsının zavallılığı ile zırvalayan devlet, uyuşmuş bedenlerin var olmak, hayatta kalmak için çırpınmasına bir anlam katamaz. Hiçbir devlet figürü, devlet “güdü mekanizması” inandırıcı değildir yeni hikayede. Marka değeri yüksek devletler, tek bir “junky” ile bile baş edemeyeceğini bilir. 

 

Jörg Fauser, kelimenin tatlı tarafıyla tam bir “serseri.” Şiirlerle, romanlarla, hikayelerle doldurduğu hayatını bir laboratuvar gibi kullanırken, gece bekçiliğinden havaalanında bagaj işçiliğine kadar girip çıkmadığı yer kalmamış. Vicdani retçi ve eroinman kimliğiyle eğitimini bırakıp seyyah olmuş. 1944 doğumlu Fauser bir dönem İstanbul’da da yaşamış. İyi ki yaşamış çünkü İstanbul’u merkez aldığı Hammadde’de o yılların Sultanahmet’ini, Tophane’sini ve civarlarını yeraltı penceresinden yazmış. Uyuşturucu döngüsünü, tacirlerin Avrupa bağlantılarını, Berlin kavşağını, Amsterdam kaçamaklarını, hippileri, hırsızları, gaspçıları, savaş karşıtlarını, evsizleri, dolandırıcıları kirli bir çiçek çocuk gözüyle dillendirmiş. İşgal evlerinin, komünlerin, öğrenci örgütlerinin içinden seslenmiş. 1987 yılında bir trafik kazasında ölümü de hâlâ muallakta.

 

Alman edebiyatının yeraltı tarafında bir fenomen Jörg Fauser. Devletlerin kırmızı bültenlerindeki haşarı ve tehlikeli isimlerden biri. Okursanız sıkı arkadaşınız olacaktır.

Yorumlar

Yorum Gönder

Yeni yorum gönder

Diğer Eleştiri Yazıları

Modern sanat telakkisinin adeta “dinselleştiği” ve bunun da en önemli etkisini mimarlık alanında gösterdiği bir bağlamda yaşadı Turgut Cansever. Türkiye ekseninde bir yanda pozitivist bir dünya görüşünün diğer yanda da seküler mistik ve “yaratıcı insan” düşüncesinin egemen olduğu, “bilim”in dogmatikleştiği bir dönem.

Hayat parantezi 1916’da İstanbul’un Fatih semtinde, Atik Ali Paşa’da açıldı Behçet Necatigil’in. Sonra parantezin içerisine bir başka şehir girdi: Kastamonu. Zeki Ömer Defne’nin zilleri çalarken derslere bir bir girenler arasında o hassas ortaokul öğrencisi de vardı. Evlerden, kırlardan, denizlerden duyulan bu ses zil değil şiirin tınısıydı.

“Sanatçı, gözün göremediğini görendir.”

 

Çağdaş Amerikan edebiyatının en parlak yazarlarından Michael Chabon’un bir söyleşisini hatırlıyorum. Yaratıcı yazma atölyelerinin desteklenmesi gerektiğini söylüyordu: “Tamam, kimse kimseye dâhi olmayı öğretemez kuşkusuz ama yazarken hata yapmamak, yazmak denen şeye ‘okur’ gibi değil de ‘yazar’ gibi bakmak pekâlâ öğrenilebilir.

Nehir söyleşi, ara bir tür. Ne biyografi ne de otobiyografi. Otobiyografi değil çünkü hayatınızı nasıl anlatacağınızı söyleşiyi yapan kişinin soruları belirliyor. O çerçeveyi siz çizemiyorsunuz ve birkaç soruyla hiç istemediğiniz günlere veya olaylara geri dönmeniz mümkün.

Kulis

Bir Rüya Gibi Dağılacak Olan Hokkabazlar Dünyasında Yaşıyoruz

ŞahaneBirKitap

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Editörden

Tıp ve edebiyat ilişkisi, tıbbın insanla olan ilişkisi gibi tarih boyunca şekil değiştirmiş, her dönem yeni yaklaşımlarla genişlemiştir. Tıbbın tarihi, insan acılarının da tarihidir aslında. Edebiyatın içinde kapladığı yer, diğer bilim dallarından hep daha büyük olmuştur tıbbın.