Sabitfikir
Künye | Yazarlar | Giriş Yap

			

Kulis


Kulis

Gülenay Börekçi İntihal mi, Esinlenme mi? ''Ben bu kitabı daha önce okumuştum!''



Vasat
Toplam oy: 189

 

Son zamanlarda konuşulan iki vaka dolayısıyla intihal kavramını ele aldık. Edebiyat dünyamızda zaman zaman yaşanan bu tür iş kazaları elbette sadece Türkiye ile sınırlı değil.

 

Şair T.S. Eliot’ın bir sözü var: “Olgunlaşmamış şairler taklit eder, olgun şairler çalar. Kötü şairler aldıklarını tahrif eder, iyi şairlerse onu kusursuz, en azından bambaşka bir şeye dönüştürür.”

 

Buradan şairlere bir öğüt çıkarabilir miyiz acaba: Madem herkes çalıyor, sen de çal ama bu işi öyle güzel yap ki ortaya çıkardığın metin eskisinden bambaşka bir şey olsun ve eserinden çaldığın şairin niyet etmediklerini de içersin. Yani hayranı olduğun şairin şiirini aynen alıp kopyalamaya cüret etme. Anlarlar. Küçük düşersin. Başka bir şey yazamayacak hale gelirsin. Yeni şiirler yazsan bile, bastıracak yayınevi bulamazsın. (Buraya “umarım” diye eklemek istiyorum çünkü edebiyatta intihalin sonu bu tip tekil olaylarla, rezil oluşlarla gelecekmiş gibi görünmüyor. Öyle ya! Ne skandallar yaşandı da unutuldu.)

 

Mesela çok değil birkaç ay önce Zülfü Livaneli’nin Kardeşimin Hikayesi adlı romanı Nurşen Karayanız imzalı Kıyamet Çiçeği’ne dönüştü, anlı şanlı bir yayınevi de bunu bastı. Edebiyat dünyamızda bu tür iş kazaları zaman zaman yaşanıyor. Sebepler muhtelif: Kitaplar hızlı basılıyor, çoğunlukla hiçbiri iyi editörlükten geçmiyor, yazarın ve yayınevinin varlık sebebi olan okurlar ciddiye alınmıyor, “kimse anlamaz” kolaycılığına sığınılıyor, en önemlisi eleştiri mekanizması artık çalışmıyor…

İntihalle suçlananların başında, Harry Potter dizisinin yazarı J.K. Rowling de geliyor. Onun kendinden önceki yazarlara karşı hiç de zarif ve saygılı davranmadığını ilk kez Ursula K. Le Guin dile getirmişti: “Rowling denen bu genç hanımın birçok meziyeti olabilir ama aralarında özgünlük yok.”

Harry Potter çalıntı mı?
Tabii olağanüstü zeki bir kadın olan Rowling onlarca başka kitaptan sayısız ayrıntı aparttığı için, onu suçlayanların işi zordu. Harry Potter’ı Neil Gaiman’ın Books of Magic adlı kitabından (ç)aldığı rivayetleri hâlâ etrafta dolanıyor. 1990 tarihli o kitabın siyah saçlı, ufak tefek ve gözlüklü bir çocuk olan kahramanı Tim Hunter, dünyanın en güçlü büyücüsü olma potansiyeline sahip, ayrıca bir haberci baykuşu var. Kötücül Kont Voldemort’un hikâyesi bile özgün değildi. 1986 tarihli korku filmi “Troll”den alınmıştı, üstelik filmin bir başka karakteri de ismiyle Rowling’in kitaplarının baş köşesine kuruluvermişti. Neydi o isim diye soruyor olmalısınız. Harry Potter dersem, ikna olur musunuz?
Lakin açıkçası bu intihal konusunu daha derin işlesek, kimse kimsenin yüzüne bakamayacak hale gelebilir. O yüzden çağdaş edebiyatımızın önemli yazarlarından İnci Aral’ın Unutmak adlı söyleşi kitabından bir bölümle bitireceğim yazıyı. Her daim açık sözlü olabilen İnci Aral şöyle söylüyor: “Karanlıkta yolumu arayıp kaybolacağıma benden öncekilerin yolumun üstünde yaktığı ışıklara bakarak yürümekten çekinmem ben. Bu yüzden yazarken masamın üstü kitaplarla dolar. Başkalarının da böyle yazdığını biliyor, en azından öngörüyorum. Fakat tabii işin ‘intihal’ denen bir boyutu da var. Eğer bir yazar okuyup ilham aldığı metinden yararlanmayı bilmiyorsa, o malzemeyi dönüştürmeyi beceremiyorsa iş rahatlıkla ‘aşırma’ sanatına girer. Uygun ve etkileyici biçimde, göndermelerle yapıldığında buna karşı değilim. Sonuçta ortaya çıkan metnin özgünlüğü ve niteliği belirleyici olacaktır. Mitler tarihinden bu yana anlatılmamış, işlenmemiş konu ve insanlık hali de yoktur. Yazar kendi dilinin ve yorumunun sahibi olabilmek için bu birikimden haberdar olmalı ve yararlanma yollarını bilmelidir.”
BİZDEN ÖRNEKLER
Peyami Safa, Reşat Nuri Güntekin’in Çalıkuşu romanını Leon Frapye’nin Taşra Muallimesi romanından aparttığını öne sürmüş. Necip Fazıl Kısakürek ise başka bir vesileyle Peyami Safa’nın “çaldığı” Batılı romanları sıralamış. Kısakürek’e göre Safa’nın Karşıki Evin Işığı adlı öyküsü, Luigi Pirandello’nun Öteki Evin Işığı adlı öyküsüyle birebir aynı. (Murat Ertaş’ın Necip Fazıl: Tenkitler, Polemikler, Kavgalar kitabından.)


Yorumlar

Yorum Gönder

Yeni yorum gönder

Diğer Kulis Yazıları

 

 

 

 

Yeni romanınız Empedokles’in Dostları, Novalis’in “Romanlar Tarih’in kusurlarından doğar” sözüyle açıldığına göre, size tarihin hangi kısmı kusurlu geldi ve bu yeni romanınız ortaya çıktı?

 

 

 

 

 

Füruzan Yolyapan Hanım’la 9 yıl önce tanıştınız. Bir sohbetten kitaba giden yolculuğu dinlemek isteriz.

 

 

 

 

 

İlk eseriniz Muhtelif Evhamlar Kitabı’ndaki öykülerin tadı damağımızda kalmıştı ve siz, araya beş yıl gibi uzun bir süre koydunuz. Şimdi Kum Tefrikaları çıkageldi. Geçen sürecin edebi kısmını kısaca anlatır mısınız, neler yaptınız?

 

 

 

 

 

Son bir yıl içinde art arda iki ilginç roman yazdınız. Tarihimizdeki yer almış figürlerin hayat hikâyelerini romanlaştırmayı tercih ediyorsunuz. Sizin açınızdan önemi nedir bu karakterlerin?

 

 

 

 

Şermin Hanım, Deli Tarla’nın ortaya çıkışı, içindeki öyküleri bir araya getirme maceranızla başlayalım isterim…

 

Kulis

Bir Rüya Gibi Dağılacak Olan Hokkabazlar Dünyasında Yaşıyoruz

ŞahaneBirKitap

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Editörden

Tıp ve edebiyat ilişkisi, tıbbın insanla olan ilişkisi gibi tarih boyunca şekil değiştirmiş, her dönem yeni yaklaşımlarla genişlemiştir. Tıbbın tarihi, insan acılarının da tarihidir aslında. Edebiyatın içinde kapladığı yer, diğer bilim dallarından hep daha büyük olmuştur tıbbın.