Türkiye Yayıncılar Birliği’nin gelenekselleşen Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri bu yıl, kitapları yasaklanan ve soruşturulan yazar Hasan Cemal, Alfa Yayın Grubu ve yağmalanıp yakılan Kırşehir’in 32 yıllık kitapçısı Gül Kitabevi’ne verildi. Ödüller, Friedrich Ebert Stiftung Derneği’nin desteğiyle 1 Haziran 2016 Çarşamba akşamı CVK Park Bosphorus Hotel’de düzenlenen törenle sahiplerini buldu.

Yayıncılık ve kültür-sanat dünyasından önemli isimler katıldığı törenin açılışında yeni yayınlanan, Haziran 2015 –Haziran 2016 döneminde yayıncılara yönelik soruşturma ve davalar, kitap yasaklama kararları ve sansür dahil olmak üzere engellere dair verileri derleyen Yayınlama Özgürlüğü Raporu ile ilgili kısa bilgi verildi.

Ardından Yayınlama Özgürlüğü Komitesi Başkanı Ragıp Zarakolu bir konuşma yaptı. Zarakolu yayıncılığın sadece bir iş kolu olmayıp etik işlevinin de önemli olduğunu, bu nedenle yayınlama özgürlüğüne yönelik baskıların yeni olmadığını ve hep sürdüğünü ancak mücadelenin de hiç bitmediğini anlattı. Zarakolu Türkiye Yayıncılar Birliği’nin bu konudaki çabasının uluslararası düzeyde de sürdürdüğünü belirtti.

Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Metin Celâl, geçtiğimiz dönemde dikkati çeken, toplu linç biçiminde kitabevi yakılması, gazete ve dergilerin basılması, kayyım marifetiyle el koyarak faaliyet durdurma, kitap fuarlarına polis baskınlarıyla yayınevi stantlarında şiddet ve baskı gösterileri, Fikir ve Sanat Eseerleri Kanunu’nda yapılan değişiklik nedeniyle bazı eserlerin bazı versiyonlarının yayınlanamamasına değindi. Hakaretin tanımının iyice genişlediğini, giderek daha çok kitabın örgüt materyali sayıldığını da söyleyen Celâl, “Artık merkezi değil, 1980 öncesindeki gibi her şehirde ayrı ayrı kitap yasaklama kararı çıkartmak yöntem oldu. Bunu ne yayıncı ne yazar bilebilir, ancak o şehrin kitapçısından duyduğunuzda, oraya gittiğinizde öğrenebiliyorsunuz,” diye konuştu. Celâl “Karamsarız ancak mücadeleye devam edeceğiz,” dedi.

Kırşehir’de 32 yıldır faaliyet gösteren, 2015’in eylül ayında uğradığı saldırıda çalışanları yaralanan ve yakılarak büyük zarar gören Gül Kitabevi’ni temsilen, kitabevinin işletmecileri Eşref Odabaşı ve Sait Akıllı’ya Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü verildi. Ödülü BESAM Başkanı Esen Arslandoğan takdim etti. Eşref Odabaşı ödülü alırken, “Bu ödülü düşüncesinden ifadesinden dolayı ceza almış olanlara, üçüncü yılını andığımız Gezi’de yaşamını yitirenlere, habercilik yaptığı için cezaevlerinde tutulan gazetecilere, ülkemin doğusunda katledilen masum insanların anısına adıyorum,” dedi.

Alfa Yayın Grubu’na bağlı Everest Yayınları’ndan çıkan, Hasan Cemal’in Delila - Bir Genç Kadın Gerillanın Dağ Günlükleri ve Çözüm Sürecinde Kürdistan Günlükleri ve Alfa Yayınları’dan çıkan Müslüm Yücel’in Abdullah Öcalan - Amara'dan İmralı'ya isimli kitaplar hakkında yasaklama kararı verilmiş ve yazarlarına terör soruşturması açılmıştı. Otosansürsüz yayıncılığını kutlamak amacıyla Alfa Yayın Grubu’na verilen ödülü Everest Yayın Yönetmeni Cem İleri Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Turgay Olcayto’dan aldı. İleri konuşmasında, Alfa Yayın Grubu’nun 30 yıla yaklaşan yayın hayatı boyunca 7000’den fazla kitabı okurlarla buluşturduğunu belirterek, “Kitapların iletilmesi ve okurlarla buluşması sürecinde emeği geçen herkesin arkasında olduğumuzu, 7000 kitaptan oluşan külliyatımızın her bir parçasına tek tek sahip çıktığımızı belirtmek istiyoruz,” diye konuştu.

Gazetecilik hayatı boyunca defalarca yargılanan, yazar Hasan Cemal’e ödül verildi. Ödülü Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Metin Celal takdim etti. Cemal konuşmasında, “47 yıllık gazeteciyim. Hayatımda hiç başka bir iş yapmadım. Bunca yıl içinde yolum hapse hiç düşmedi ama mahkemelerden de kurtulamadım. Hapse düşenler, baskı görenler, öldürülen meslektaşlarımız, bu çile hiç bitmiyor. Kitapların dağıtımının, basımının yasaklandığı bir ülkede ne ifade özgürlüğü olur, ne demokrasi olur. Bunun kavgası devam eder,” dedi.

* Görsel: Ömer Faruk Yaman