Ibn Haldun’un Mukaddime’de üzerinde durduğu çevrenin ve yaşanılan şehrin insan üzerindeki etkisi, modern yazarların ve düşünürlerin de peşini bırakmamış bir tartışmanın konusudur. Walter Benjamin meşhur kitabı Pasajlar’da 19. yüzyıl Paris’inden ve Charles Baudelaire’in şiirlerinden yola çıkarak erken modernizmin izlerini sürer. Bu serüvende kullandığı karakter, Baudelaire’ le birlikte “flaneur” (şehri keşfetmek ve kendi gerçekliğine ulaşmak için dolaşan yersiz yurtsuz ve boş gezer) adını verdiği kişi ya da kişilerdir. Insanlar Paris’teki pasajları müthiş bir sanat eseri keşfeder gibi dolaşmaktadırlar sürekli.

Modernitenin kısa tarihçesini yazan Marshall Berman, Katı Olan Her Sey Buharlaşıyor’da bu sefer modern olmanın hallerini Petersburg’dan New York’a kadar bir dizi kitap ve yazar üzerinden tartışır. Ruhsuz uzmanlar, kalpsiz sezgiciler arasında çıkılan yolculukta, bir bakıma modern insanın da kişiligini oluşturan etmenlere dogru bir seyahat yaparız.

Bu ay dosya konumuzu seçerken de, bir süredir ülkemizde tercüme edilen kitaplar ve artan okuma kitlesiyle ilgileri üzerinde toplayan Kuzey Avrupa Edebiyatı’na tuttuk tepe lambamızı. Üzerinde düşündüğümüz sorular ise sunlardı: Kuzey Edebiyatı nasıl bir anda ilgi odagı oldu? Günümüz roman, hikâye dünyasında gittikçe azalan “karakter”lere karsı, belirgin, komik ama öte yandan modernliği sorgulayan, onunla ilgili tartısmalara katılan ilginç karakterler mi dikkatimizi çekti? Sorular çesitli, cevaplar da çeşitli ama en nihayetinde Kuzey Edebiyatı’nın ilgileri üzerinde toplamasının bariz sebeplerinden biri, “uzak bir dünyanın” kapılarının açılmıs olması sanırım.

Kendi adıma, Henrik Ibsen’in oyunları ve Knut Hamsun’un romanlarıyla tanıdıgım kuzey, bu sene okuduğum kitaplar, izlediğim dizelerle birlikte daha tanıdık bir yer haline geldi. Hatta bazı karakterlere, edebiyatımızdan ikiz karakterler uydurdum. Ve gördüm ki, Kuzey Edebiyatı bize hiç de yabancı bir edebiyat değil. Umarım siz de dosyamızı okuduktan sonra Kuzey Edebiyatı’nın artık Türkçede ciddi bir yekûn tutan kitaplarıyla uzun ve güzel bir yolculuğa çıkarsınız.

Mustafa Akar
editor@sabitfikir.com