Eskilerin beni en çok kızdıran sözlerinden biridir, şöyle samimiyetsiz, derinliksiz bir şey oldu mu ortamda, “Edebiyat yapma!” derler. Bu tür bir olumsuzlamanın edebiyatı kapsaması kültür dünyamızın alt yapısına dair de acı bir fikir verir, kabullenemez, kızarım, bozulurum konu her ne olursa. Ancak, hayat öyle şeylere gebe ki; Serdar Özkan’ın son romanı (yani ikincisi) gibi kitapları okurken, bana bile “Edebiyat yapma” diye avaz avaz bağırma isteği verebiliyor zaman zaman. Ne diyeyim, büyük konuşmamak lazım.

Serdar Özkan’ın adını “Kayıp Gül” adlı ilk romanıyla duymuştuk. Roman adeta  patlamıştı hatırlayacak olursanız: Şu kadar bastı, bu kadar dile çevrildi diye diye bitirememiştik kitabı.

Yanlış anlaşılmasın lütfen, varlık düşmanı olabilirim ama, bir çoksatar düşmanı değilim kesinlikle. Bu tür çoksatar kitapların, kitap okuma alışkanlığı olmayanların da ellerine geçmek suretiyle edebiyata olan ilgiyi arttırdığını düşünürüm hep. Evet, siz de bilirsiniz, biraz safım… Neyse… Dolayısıyla Özkan’a karşı da herhangi bir önyargı beslemeden, aldım elime “Hayatın Işıkları Yanınca”yı, başladım okumaya. Roman kısa, dil sade, sayfalar geçti gitti önümde… Diyeceksiniz ki, demek ki sürükleyici bir hikaye. Ne yazık ki hayır, zira bir hikayenin sürükleyici olması için ortada bir hikayenin olması lazım.

Ama yok, ara tara yok. Şöyle ki; bir küçüklüğüne bir büyüklüğüne gittiğimiz Ömer adlı bir kahramanımız var, yaşlı teyze ve denizkızı formatında şekil değiştiren bir meleğimiz var, konuşan kuğu ve yunus, bir de ölüm meleği... Ama hikaye yok. Dolayısıyla üzerinde konuşulacak pek de bir şey yok.

Niyesi, nasılı meçhul

İntihar etmeye çalışan büyük Ömer’le tanışıyoruz ilkin; eski teknesinin içinde tam intihar edecekken bir denizkızı tarafından durdurulan Ömer’le. Sonra, içindeki meleğe ulaşmaya çalışan çocuk Ömer giriyor araya. Onun yaşam dolu çabası, büyük Ömer’in ölme arzusuyla pek bağdaşmıyor. Aradaki kopukluğun sebebini söylemeyeyim. Zira, romanın ana izleğini bu kopukluk oluşturuyor. Metaforlarla dolu bir roman “Hayatın Işıkları Yanınca”; küçük Ömer’in hayatında, meleğini arayışında, onunla yüreğinin içinden konuşan bir yunus ve ışık olmuş bir kuğu mevcut; büyük Ömer ise denizkızı ve ölüm meleğiyle uğraşıyor, bir de sahibi aranan gizemli, büyülü kitabımız var... Zaman daralıyor, kitabın yeni sahibine verilmesi gerekiyor ivedilikle. Ama niyesi, nasılı meçhul.

Kitabın Ümit kitabı olduğunu anlasak da içinde yazanları, devir tesliminin önemini bilemiyoruz. Tıpkı intihar etmeye çalışan Ömer’i anlamadığımız gibi... Roman boşluklarla ve sorularla dolu. Yazar, anlattığı her şeyi öylece kabul etmemizi istiyor. Ancak atmosfer, kurgu, karakterler hiçbir şekilde yerine oturmuyor. Büyülü gerçekçi bir hikayeyle karşı karşıyayız desek de, hikayenin atmosferinin de, karakterlerinin de hikaye çerçevesinde herhangi bir derinliği olmadığı gibi, inandırıcılıkları da yok. 

Bir tür sevgi tacirliği

Kısa bir (mitik demeye dilim varmıyor) öykü var romanın girişinde, ki roman boyunca da çeşitli karakterlerin ağzından üç kere daha tekrarlanıyor söz konusu öykü, sanırım romanın felsefi-mitolojik altyapısı olarak düşünülmüş. Gelgelelim, öylesine zayıf, öylesine altyapıdan yoksun ki, dolayısıyla hikayeyi de taşıyamıyor.

Kimileri bir sevgi romanı diyeceklerdir belki bu roman için. Sanırım yazarın çıkış noktası da bu. Ama hikayenin gidebildiği tek yer bir tür sevgi tacirliği olmuş ne yazık ki. Son yıllarda pek tutan, şimdilerdeyse modası yavaş yavaş geçmeye başlamış, hafif mistik, azıcık psikolojik roman projesi diyebilirim“Hayatın Işıkları Yanınca” için…

Reklam kampanyası çerçevesinde öne çıkarılan, adları geçen yazarlarla mukayese etmeye gelince… Serdar Özkan’da, ne Paulo Coelho’nun (artık iyiden iyiye eleştirilen) romanlarının temelini oluşturan bir çeşit felsefik-dini hayat görüşü var, ne Richard Bach’daki çocuksu saflığın bizi mest eden samimiyeti ve derinliği, ne de Saint Exupéry’deki kolektif bilinçdışımıza seslenen evrensellik… “Kayıp Gül”de yok, “Hayatın Işıkları Yanınca”da yok, kim bilir belki bir sonraki romanda olur…