Sabitfikir
Künye | Yazarlar | Giriş Yap

Değişen kelimeler

Dil üzerine düşünenler bilirler, dilden başka bir hayatımızın, dilden başka bir dünyamızın olmadığını. Duygusal ve zihinsel bütün sınırlarımızın dille çizildiğini… Bu dünyayı değiştirmenin, sınırları kaldırmanın, sözlerden başlayıp dili değiştirmekle olacağını ise edebiyatçılar bilirler. Anlamı değişen bir sözcük, hayatı da değiştirebilir pekala. Çok mu iddialı geliyor sözlerim? Gelmesin. Geçtiğimiz iki yıl içinde, dünya üzerinde bir kelimenin anlamı değişti ve böylelikle de dünya değişti: İşgal. 


İtaatsizlik üzerine üç tezden mürekkep İşgal Et'in yazarlarından antropoloji profesörü Michael Taussig bakın kelimenin dönüşümünü nasıl açıklıyor: “İşgal kelimesinin anlamındaki değişikliğin en açık belirtisi, kelimenin yakın tarihteki başlıca kullanımından, askeri fetihler ve yeni sömürgecilik bağlamından dönüşümüydü. Yıllar boyunca işgal deyince pek çoğumuzun aklına Irak’la Afganistan’ın işgali, Ortadoğu’daki otoriter rejimlerin desteklenmesi, İsrail devletinin Filistin topraklarını yarım asırdır istila etmesi gelmiş, işgali hep direnen bir nüfusa dayatılan sıkıyönetimlerin, komünizmle, köktendincilikle ve terörizmle savaşma kisvesi altında diktatörlüklerin yayılmasının ve ‘özgürlüğün’, ama insanların değil, piyasaların ve spekülatif sermayenin özgürlüğünün teşvik edilmesi üzerinden düşünmüştük. Ne var ki kelime birden bire yeni bir anlam kazanmıştı. İşgal kamusal alanların, haklarından mahrum kalan kitleler tarafından geri istenmesi; yeni bir başlangıç yapma çabasıyla mekanların şiddetten uzak, barışçıl yollarla ele geçirilmesi; adalet, demokrasi ve eşitlik için bir alan yaratılması demekti artık.” İşgal etmek fiili, bir isim, bir sıfat, ikonik bir marka, bir özne, dışavurumcu bir ‘söz-eylem’di artık.

 

Peki ya şu "bir alan", yani boş alan. “Belki de ‘boş alan’ yalnızca devrimin değil gelecek yeni bir demokrasi, yeni bir küresel düzen ihtimalinin de gerçek anıtıdır.” Boş Alan… Evet şimdi en çok ‘boş alan’ üzerine düşünüyoruz, ta ki çok düşünmeyip dünya üzerinde yeniden bir boş alanı işgal edene kadar! Boş alanın anıtlaşması da, en az işgal kelimesinin anlamının değişmesi kadar büyüleyici geliyor şimdilerde. 

 

İşgal Et, bir siyaset bilimci, bir antropolog ve bir sanat tarihçisinin gözünden Tahrir Meydanı’yla Zuccotti Park’ın işgali temelinde dünyayı etkisi altına alan işgal hareketine odaklanan bir çalışma. Siyaset kuramcısı Bernard Harcourt, Occupy hareketlerinin sivil itaatsizlik geleneğinin ötesine geçen siyasi itaatsizlik biçimi olarak karizmatik liderler ve belirli talepler üretmeyi reddedişini çözümlüyor. Antropolog Taussin, Zuccotti Park’ta yaşanan deneyime odaklanıyor. Sanat tarihi profesörü Mitchell ise hareketteki imgelerin, medyanın ve kamusal alanların rolünü tartışıyor. Hareket kuşkusuz ki hala devam ediyor ve sonuçları elbette ki belirsiz. Ama çok zengin, ama ümitlerle ve verimlerle dolu. Üç yazarın tezlerinde gezinirken ister istemez Gezi Direnişi’ne gelip takılıyor aklım. Aklım takıldıkça okuma listem genişliyor. İşgal Et'ten sonra benim için sırada Noam Chomsky’nin Occupy/ İşgal Et'i ve Metis Yayınları’nın bastığı NTV Tarih dergisinin yayımlanmayan son Gezi sayısı var. Peki sizin listenizde neler var?

 

* Çizim: Kaan Bağcı

Yorumlar

Yorum Gönder

Yeni yorum gönder

Diğer Yazıları

Tıp ve edebiyat ilişkisi, tıbbın insanla olan ilişkisi gibi tarih boyunca şekil değiştirmiş, her dönem yeni yaklaşımlarla genişlemiştir. Tıbbın tarihi, insan acılarının da tarihidir aslında. Edebiyatın içinde kapladığı yer, diğer bilim dallarından hep daha büyük olmuştur tıbbın.

Roman türü denilince aklıma hemen Lukacs’ın ünlü sözü geliyor: “Roman, tanrının bırakıp gittiği bir dünyanın destanıdır.” İlk büyük roman diyebileceğimiz Don Kişot da aslında Tanrı’nın olmadığı bir dünyanın romanıydı. Roman 18 ve 19. yüzyıllarda siyasi politik bir etki alanına sahipti. Bana kalsa siyasi politik etki alanından hiç vazgeçmedi roman.

Edebiyat en basit tanımıyla malzemesi insan olan bir sanattır. Çünkü insanı anlatmada aracısızdır edebiyat. Tarihin insanı anlattığı söylense de, bu bana hep kocaman bir yalan gibi gelmiştir. Öyle ya, insanı tarih değil, edebiyat anlatır. Tarih ise insanı anlatmada yine edebiyattan faydalanır. İnsanın kendini bulması için önce araması gerekir sanırım.

Doğu Batı sorunu yalnızca bizim edebiyatımıza özgü bir sorunlar yumağı değildir aslında, Rus edebiyatında da benzer bir tartışma söz konusudur. Bütün bir 19. yüzyıl romanı daha sonra şiddetlenecek bu tartışmanın ilk alevinin yakıldığı metinlerle doludur.

“Ev ki ayrıntıdır. Susmalar, küçük sevinçler, küçük acılar, küçük konuşmalar, küçük yalnızlıklar...Hepsi hepsi.” Tüm dünyayı eve sığdırmaya çalıştığımız şu günlerde İlhan Berk’in evle ilgili metnine bile küçük şeyleri konu etmesi o kadar güzel ki. Siz nasıl düşünürsünüz bilmem ama bana göre de evle ilgili olan her şey “küçük”tür.

Kulis

Bir Rüya Gibi Dağılacak Olan Hokkabazlar Dünyasında Yaşıyoruz

ŞahaneBirKitap

Kaan Burak Şen, yavaştan genç yazar olarak anılmanın sonuna doğru geliyor; Mutlu Kemikler üçüncü kitabı… Kafası bir hayli tuhaf. Şimdilerde bir roman yazdığı da söyleniyor, fakat öncesinde belirtmekte fayda var: Mutlu Kemikler öykü derlemesi henüz çıktı, pek başka bir kitaba benzetilecek bir havası da yok bu kitabın.

Editörden

Tıp ve edebiyat ilişkisi, tıbbın insanla olan ilişkisi gibi tarih boyunca şekil değiştirmiş, her dönem yeni yaklaşımlarla genişlemiştir. Tıbbın tarihi, insan acılarının da tarihidir aslında. Edebiyatın içinde kapladığı yer, diğer bilim dallarından hep daha büyük olmuştur tıbbın.