GÖLGELER VE YELKOVAN  İbrahim Karaoğlu
Noktürn Yayınları (13 cm x 20 cm)

 

BASKI – 2 yıldız
Pahalı iç ve kapak kağıdı ziyan olmuş desek yeri... Belli ki, baskı ve cilt sırasında çok hata yapılmış; su yolu ters kağıt mesela bu hataların en ufağı… Yine de bütün bunlar okumaya engel değil elbette.

KAPAK TASARIMI - 2 yıldız 
İyi seçilmiş bir kapak kağıdına görece temiz sayılabilecek bir baskı. Bu türden, yani mürekkebi fazla emen bir kağıtta lacivert ağırlıklı desenin üzerinde yer alan kitap ve yazar adının bu kadar ince bir yazıtipiyle dizilmesi riskli sayılır.

Tasarımdaki fikir düzlemi, Selçuk Demirel’in çizimine yaslanarak oluşturmuş bir kapak. İçe kıvrılan kulaklar kapağa fazladan dayanıklılık vermiş. Ancak ön kapağın kulağında görselin soluk bir tekrarının bulunması pek de hoş durmuyor. Ayrıca bu hoş olmayan filigran görüntüsü sırt ve arka kapağa da yerleştirilmiş. Arka kapakta yer alan tanıtım amaçlı alıntılar sıkış tepiş harf ve satır aralarıyla dizilmiş. Sırt okunaksız ve hizası bozuk. Tasarımcı isminin arka kapak kulağının içine yerleştirilmiş olması ilgi çekici. Ama arkadaki filigranın burada devam etmeyerek baskısız bir zemin oluşturması da bir tutarsızlık arz ediyor.

Kendi halinde 1 yıldız verilebilecek bu kapağa Demirel’in çizgileri hatrına 1 yıldız daha veriyoruz.

İÇ SAYFA TASARIMI – 2,5 yıldız
İç sayfalar zor okunan tırnaklı bir yazıtipiyle dizilmiş. Yazıtipi zor okunuyor çünkü harflerin gövde yüksekliği (x-height) alt ve üst kuyruk yüksekliği (ascender /descender) ile aynı. Böylece titreşimi daha yüksek satırlar elde ediliyor ve bu da okunaklılığı azaltıyor.

 

Ara başlık ya da geçiş sayfalarında kullanılan yıldız, yatık ve kalın yazı gibi biçimler ustalıkla kullanılmış. Ancak sayfaların kenar boşlukları gereğinden fazla gibi. Sayfa numaraları isabetli bir şekilde küçültülerek ortaya yerleştirilmiş olsa da metin satırlarına çok yakın. İçindekileri kitabın son sayfasına yerleştirmek yeni dönemin modası. Künyesi ayrıntılı.

METALLICA: MAHŞERİN DÖRT ATLISI Sadi Tirak, Erdem Tatar
Esen Kitap (17,5 cm x 24,5 cm)

BASKI – 3 YILDIZ
Sırt bandı ön kapağa hafiften kaymış olsa da, ufak tefek baskı sorunları fark edilse de iki oğlum sırada bu kitabı okumak için, ama yağma yok, sıra benim. Belki de iki davulcu oğlumu anlamama vesile olur…

KAPAK TASARIMI - 3 yıldız 
Metallica gibi bir grubun kitap kapağının bir nevi poster gibi tasarlanmış olmasını yadırgamasak da, kitabın ismine (Mahşerin Dört Atlısı) daha özel bir önem verilmesini beklerdik. Kapaktaki fotoğraf kolajının işçiliği de, grubun önemli göstergelerinden olan kırmızı rengin kullanımı da ustaca. Sırtta başlıktan feragat edilip sadece grubun ve yazarların adıyla yetinildiği için bir çizgi roman gibi görünse de rafta okunurluğu yüksek.

Arka kapaktaki fotoğraf işçiliği ne kadar iyiyse, buraya yerleştirilen tanıtım metninin okunurluğu da o kadar kötü. Tırnaksız ve olağan haliyle okunaklı sayılabilecek bir yazıtipini siyah zemine koyu gri tonlarda yerleştirmek yetmemiş gibi bir de küçük puntolarla yazarak, okunaklılığın iyice ortadan kalkması sağlanmış.

Kapak ve arka kapakta kullanılan siyah zemini düşünürsek, mat selofan kaplanması isabetli olmuş.

İÇ SAYFA TASARIMI – 1,5 yıldız
İç sayfalarda akan ana metin için kullanılan yazıtipi tırnaklı ancak pek kolay okunabilir bir yazıtipi değil. Ayrıca fazla küçük puntoyla dizilen metinlerin satır araları da gereğinden fazla açık.

Bölüm başlarında kullanılan, rock çağrışımlı yazıtipi, hem tarz hem de seçilen büyüklük vb açısından isabetli. Ancak aynı şeyi metin içlerindeki ara başlıklarda kullanılan, ana metnin büyük harfle kalın dizilmesinden ibaret, tırnaklı yazıtipi için söylemek mümkün değil. Sayfa kenar boşlukları dengeli ama alt ve üst boşluklarda sorunlar var. Sayfa numaralarının kalın dizilmiş olması sayfaların dış alt köşelerinde ağır bir titreşim yaratarak olduğundan daha önemli görünüyor.

İç sayfalardaki fotoğraf kullanımının düzensiz olması bir yana, neredeyse bir dosya kağıdı genişliğindeki sayfalarda tek sütun olarak akan metinleri takip etmenin okuru zorlayacağını düşünüyoruz. Giriş sayfaları görece derli toplu ama kitabın sonundaki “Ne Dediler” bölümü ve kaynakça bir felaket. Bu bölümler tasarlanmamış gibi duruyor. Künyesi ise ayrıntılı ve yeterli.

 
PROPAGANDA VE TOPLUMSAL ZİHİN Noam Chomsky, David Barsamian
İthaki Yayınları, Çeviren: Zahit Atam (13,6 cm x 21 cm)

BASKI – 3,5 yıldız
Ön-arka baskıdaki ayarsızlık dışında sorunu olmayan, sade, basit ve düzgün bir kitap olmuş... Tatilde bile okunur; ne de olsa Chomsky bu!

KAPAK TASARIMI  - 4 yıldız
Sade ve temiz bir kapak. Kitap ve yazar adını ayıran yalın kırmızı çizgi, sırttan geçerek arka kapağın tasarımını da kuşatıyor. Beyaz siyah ve kırmızı, oldukları hallerindeki güçleriyle ve ustalıkla kullanılmış.

Arka kapakta kırmızı şeridin üstünde bir tanıtım metni, altında ise iki alıntı yer alıyor. Buradaki tanıtım metninin daha büyük puntolarla dizilmesiyle yakalanan hiyerarşi dikkate değer.

Her şeye rağmen kapağın kafa karıştıran yanı, bu haliyle bir tür ders kitabını andırması. Oysa bu bir söyleşi derlemesi.

İÇ SAYFA TASARIMI – 3,5 yıldız
İç sayfalar, tırnaklı ve okunaklı bir yazıtipiyle tasarlanmış. Bir roman gibi, toplu taşıma araçları benzeri yerlerde okunması beklenmediğine göre bu tür bir kitap için sayfa kenar boşlukları fazla gibi. Bölüm başlarında kullanılan çok kalın düz yazıtipi ile ana metinin uyumu güçlü. Metin içinde kullanılan yatık yazı, kalın yazı, dipnot ve son notlar gibi ayrıntılar tutarlılıkla çözülmüş ve uygulanmış. Ancak soruları sadece yatık değil kalın-yatık yazıyla yazmak daha iyi bir okuma sağlayabilirdi.

Asıl olarak fotoğraf temelli bir kitap değil. Ancak giriş ve bitişte kullanılan birkaç fotoğraf var ki bunların teknik zayıflığı bu kitaba yakışmamış. Keşke bu fotoğraflar üzerinde biraz emek harcanarak, mesela büyük pikselli ve renk karşıtlıkları daha yükseltilerek daha okunaklı hale getirilebilseydi. Ayrıca bu fotoğrafların altındaki resim altlarının yazı büyüklüğü dipnotlara eşitlense daha tutarlı olurdu.

İçindekilerin tümüyle tırnaksız bir yazıtipiyle dizilmesi dışında giriş sayfaları derli toplu. Künyesi ayrıntılı ve yeterli.