Rus asıllı ABD'li yazar Vladimir Nabokov’un Laura’nın Aslı adlı romanını okuduysanız, yazarın kartlar üzerine not alarak, kendine has bir fihrist yöntemi kullandığını fark etmişsinizdir. 1977’de yaşamını yitiren Nabokov kitabı bitiremediğinden, Penguin eseri yazarın ölümünden yıllar sonra “Parça Parça Bir Roman” alt başlığıyla yayımladı. Parçadan kasıt, yazarın üzerine not aldığı 138 karttı aslında. Bu kartlardan birkaçını seçip, yeniden sıralayabiliyor, kendinizi üzerinde lekeler ve bulmacalar bulunan, bazen Rusça, bazen Fransızca yazılmış (Nabokov üç dili anadili gibi konuşuyordu) kartlarla oynarken bulabiliyordunuz. Bunlardan bazılarında da bölüm başlıkları ile yazarın karakterlerine ilişkin hatırlatmaları vardı.

Big Think’ten Dominic Basulto bir yazısında, Nabokov’un tarif ettiği kadın karakter için kullandığı kelimeye (Fransızca, fille) değinmiş ve kelimenin Fransızcadaki çağrışımını, İngilizcede de korumanın yollarını aramıştı. Laura’nın Aslı’nı eleştiren Alexander Theroux ise Nabokov’un kartlarını, taşınabilir bir yazma stratejisi olarak değerlendirmiş, yazarın karısıyla kelebek keşfetmeye çıktığında bile bu stratejiyi kullanarak yazmaya devam edebileceğini belirtmişti.

Nabokov da bu kartları, kelimelerini dizmek, kendine ufak hatırlatmalarda bulunmak ve hatta bir ilaca bulduğu ismi yazmak için (örneğin cephalopium) kullanmıştı. Kartlar yazara kariyerinin ilk yıllarında da eşlik etmişti. Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi’nin el yazması bölümündeki Nabokov koleksiyonunda Lolita’ya dair kartları da bulabilirsiniz. Herbert Gold, Paris Review dergisi için yazara ne gibi yöntemler kullandığını sorunca şu samimi yanıtı almıştı:

“Bir şeyin modeli aslında o şeyin kendisidir. Bulmacalarımdaki boşlukları dolduruyorum. O ‘şeyler’ roman tamamlanana kadar kartların üzerine ufak ufak birikiyor. Çizdiğim tablo oldukça esnek ancak elimdekileri kullanma konusunda oldukça titizim. Sıra sıra dizili Bristol kartlarım, düzgünce açılmış, silgili kalemlerim gibi…”

Her esere, ruhuna uygun bir kalem bulan Nabokov, parçaların bütünleştiği romanları ve diğer tüm eserleriyle batı edebiyatının dil ustaları arasında saygıdeğer bir yer edindi.

Kaynak: Open Culture

Çeviren: Sevgi Demir