Hakan Bıçakçı 2002 yılında Romantik Korku ile başladığı yazarlık hayatını Rüya Günlüğü (2003), Boş Zaman (2004), Apartman Boşluğu (2007), Karanlık Oda (2010) romanları ve iki hikaye kitabıyla sürdürmüştü. Romanlarında başrolü erkeklere vermesine alışmıştık; genellikle işsiz ya da sistemin karakteristiğini doğrudan yansıtmayan işlerde çalışan erkek karakterlerdi kahramanları. İlk kez bir kadın kahraman katılıyor Bıçakcı'nın şahıslar albümüne ve ilk kez iş dünyası -hem de bir roman kahramanı kadar- öne çıkıyor. Doğa Tarihi’nde günümüzün yükselen değerlerine kapılmış hırslı bir kadının psikolojik çözülüşünü adım adım izliyoruz.

Doğa otuz beş yaşında genç ve hırslı bir kadın. Görkemli bir plazada konuşlanmış “High Project” adlı halkla ilişkiler şirketinde çalışan bir iş kadını; üst düzey yönetici. Şirketin kurucusu ve patronu Cengiz Bey’in altındaki iki “direktör”den biri. On yıldır cam duvarlı, yüksek tavanlı, klima havalı, az eşyalı, ferah odasında sabahtan akşama mesai yapan, odasında bulunmadığı zamanlarda da toplantı odalarında tam teçhizatlı sunumlar gerçekleştiren Doğa, hayatıyla işini birbirine karıştırmış durumda.

Büyük paraların döndüğü küçücük bir dünya

İnsan yaptığı işe ruhunu bir kere kaptırmayagörsün, -kendisine, çevresine, hayata- yabancılaşması kaçınılmazdır. Nitekim Doğa da metaları allayıp pullarken, bir süre sonra bedenini de metalaştıracaktır: "Dış görünüşüyle aklını bozmuştu. Kendi hayatıyla meşgul olmayı bırakıp başkalarının hayatlarıyla meşgul olmaya başlamıştı. Kendi gözleriyle değil, başkalarının gözleriyle bakıyordu kendine. Onaylanma hevesiyle. Hayatındaki her türlü eksiklik duygusunu, türlü maddi aşırılıklarla telafi etmeye alışmıştı. Mutlaka zengin, genellikle kaba ve her zaman can sıkıcı adamlarla takılıyordu. Onlarlayken hiçbir şey hissetmiyordu. (...) Onlara erkek olduklarını hissettirmeyi iş edinmişti. Onlar da karşılığında kendisine kadın olduğunu hissettireceklerdi. Kapısını açacak, sandalyesini çekecek, paltosunu tutacak adamlar olacaktı hep etrafında. Ve yeri geldiğinde onun için kavgaya girecek koruma görevlileri... Dünyanın kendi etrafında dönmediğini hissettiği an paniğe kapılıveriyordu. İçinde bulunduğu iş ortamı da bu paniği acımasızca köpürtüyordu. Hep merkezde olmalıydı. Hep farklı olmalıydı. Farkı fark edilmeliydi. Kalitesi gözle görülmeliydi. Kesintisiz olarak arzulanmalıydı. İştah, takdir ve kıskançlık dolu gözler hep üzerinde olmalıydı."

Oysa güzel bir kadın Doğa. Yüksek bir geliri, pahalı bir arabası, lüks bir sitede evi, zengin bir sevgilisi var. Ne var ki yukarıda özetlenen haletiruhiyesi mutlu olmasına izin vermiyor. Hayatı bir yarışa çevirdiği için sürekli tedirgin, sürekli telaş halinde. İş yerinde ve özel hayatında kontrolü dışında gelişen bir dizi olay bardağı taşıracak, Doğa sık sık geçmişi ve mutlu olduğu zamanları hatırlamaya başlayacak, sonunda etrafı "küçük adamlarla" çevriliverecektir... Patronunun da zorlamasıyla bir psikoloğa görünür. Ancak doktorun tavsiye ettiği ilaçların kilo almasına yol açacağından endişelenen genç kadın bir tercih yapmak zorundadır...

Sıradan, sakin, hatta güvenli bir hayatın içinden

Bellek bu romanında da yine önemli bir yer tutuyor. Doğa’nın belleğindeki gerilmeler; hatırladığı Doğa ile şimdiki Doğa arasındaki uçurum... Cinselliğini bile yaşayamaz hale gelmesi, yitirilmiş gençliği, aşkları, coşkuları. Metalaşmış bir halde... Ancak ruhunu ve kişiliğini boğan koşullardan yine de vazgeçmeyecektir Doğa. 

Sıradan, sakin, hatta güvenli bir hayatın içinden gerilim yaratmayı seviyor Hakan Bıçakcı. Hayatın olağan akışı içinde sürüp giden hikayeler anlatmakla birlikte roman kahramanlarının algıları, sezgileri, kabusları ya da rüyaları yoluyla okuyucuyu tekinsiz bir atmosfere sokmayı her seferinde başarıyor. Romantik Korku dışında fantastik unsurlara yer vermemiş ama yine de her romanında sanki her an bilinmeyen bir şeylerin ortalığa çıkacağı beklentisi yaratmıştı Bıçakcı. Bu kez bir kadının halüsinasyonları dolayımıyla ortaya çıkan küçük adamlar üstleniyor tekinsizlik duygusu yaymayı.

Bıçakcı romanlarındaki tekinsizliğin asıl kaynağı hayatın kendisidir; tekdüzeliği, saçmalığı, böyle bir hayata sıkışan bireyin manasını yitirmesi, kendisini hayata dışarıdan bakan bir yabancı gibi hissetmesi... Bu romanında da kahramanı “yarılmanın” eşiğine getiren -plazalar, alışveriş merkezleri ve güvenlikli modern bir site arasına sıkışıp kalan- gündelik yaşamın ta kendisi. Gündelik yaşamın, daha doğrusu iş dünyasının boğuntusu Doğa Tarihi’nde -Bıçakcı'nın önceki romanlarına kıyasla- çok daha fazla vurgulanmış. Ne var ki bu vurguyu roman lehine bir durum olarak tespit ettiğimi söylemiyorum. Bıçakcı'nın, anlatıcı ile anlattığı hikaye arasına bilerek koyduğu mesafe, okucuyu söz konusu hayat ve o hayatı sürdüren roman kahramanıyla özdeşleştirmekten sakınan anlatım tarzı sert bir eleştiri anlamında hedefine ulaşıyor. Belgesel izler gibi izliyoruz Doğa'nın hayatını. İçine giremiyoruz. Aslında girmeye değer bir iç olmadığını göstermek istiyor Bıçakcı. Gelgelelim, böyle bir anlatım yoluna gitmesi önceki romanlarının sıcaklığını yakalamamıza mani oluyor.

Doğa Tarihi’nde Bıçakcı'nın dilini, minimalist üslubunu, karakteristik ayrıntıları seçme becerisini daha da geliştirdiğini söyleyebilirim. Gözünü diktiği çarpıklıkları yalın ve ekonomik ifadelerle dile getirdiği anlarda gerçekten edebiyat tadı alıyoruz. "O büyük işler yapamayacak kadar yeteneksiz, küçük işler yapmayı kendine yakıştıramayacak kadar hırslı olanlardandı", "Kadının köpekle ilişkisi için hayvan sevgisinden çok, hayvana insan yaşamını sevdirme projesi denebilirdi" ya da "Kimse romantik filmlerde veya aşk romanlarında olduğu gibi sevdiğini elde etmiyordu. Elde ettiğini seviyordu. Elde ettiğini sevdiğini sanıyordu" cümlelerinde olduğu gibi...

Hakan Bıçakcı'nın yazarlık kariyeri açısından bir sıçrama sayılmasa bile, Doğa Tarihi 2014 yılının en iyi romanları arasına girmeyi hak ediyor.

* Görsel: Ezgi Bıçakçı