Ünlü edebiyatçı J. D. Salinger’ın hayatı üzerindeki sis perdesini aralayan Salinger, sadece bir yazar biyografisi olmanın çok ötesine geçiyor. Bir belgesel, bir karakter analizi, dedektiflik öyküsü, yakın tarihin panaroması, edebiyat üzerine bir tez ve belki de daha fazlası.
Çavdar Tarlasında Çocuklar romanının yazarı J. D. Salinger hakkında söylenecek çok şey var ve aynı zamanda -mükemmel bir tezat olarak- o kadar da çok şey yok. Söylenecek çok şeyin olmasının sebebi… Eh, Çavdar Tarlasında Çocuklar’ı okuduysanız ve Salinger ile onu çevreleyen efsaneye biraz olsun aşinaysanız yirminci yüzyılın en önemli kitaplarından birini yazmış bu adam hakkında birkaç kelime edilebileceğini düşünebilirsiniz. Söylenecek pek bir şey olmamasının sebebi ise Salinger’ın ömrünün çoğunu mahremiyet içinde, gazetecilerden ve her fırsatta soluğu onun yaşadığı yerde alıp onunla tanışmaya can atan hayranlarından uzak bir biçimde geçirmesiydi. Kimse onun ne yaptığını bilmiyordu. Bilenler de bu konuda konuşmamayı seçiyordu. Ancak ölümünden sonra ona en yakın olan birçok insan konuşmaya karar verdi. Ve de Salinger’ın hayatını bir sis perdesiyle örten efsanenin gerçeklerini anlatmaya başladılar.
Salinger kitabı, sadece bir yazar biyografisi olmanın çok ötesine geçiyor. Bir belgesel, bir karakter analizi, bir dedektiflik öyküsü, yakın tarihin bir panaroması, edebiyat üzerine bir tez ve belki de daha fazlası.
En büyük derdi dertsizlik
ABD’nin hasarsız atlatıp sonrasında zenginleştiği Birinci Dünya Savaşı’nın hemen ertesinde doğar Salinger ve ülkesinin korunaklı ve zengin talihini paylaşır. Babası gelenekçi, sert, dindar bir Musevi, annesi ise İrlanda asıllı bir Katolik’tir. Zengin ailenin şımartılmış çocuğu olarak bir fanusun içinde yetişir ve erken yaşlarından itibaren bir isyan büyütür içinde. En büyük derdi belki de herhangi bir derdinin olmamasıdır. Roman ve öykülerinde anlattığı karakterlere benzer bir biçimde okul hayatı çok sorunlu bir gençtir. Tiyatro ve edebiyat dersleri hariç neredeyse tüm dersleri berbattır ve okul yönetimine göre bunun sebebi “zeki ama ağır hasar görmüş bir çocuk” olmasıdır. Ancak belki de bunun sebebi “yazmak” dışında pek bir şeyle ilgilenmemesidir. Unutulmaz karakteri Holden Caulfield gibi o da defalarca okul değiştirir.
Sonrasında hayatının ilk büyük travmasını İkinci Dünya Savaşı sırasında yaşar. Takıntılı bir şekilde sevdiği sevgilisi Oona O’Neill’ın Charlie Chaplin’le evlendiği haberini gazetelerden okur ve hemen ardından Normandiya Çıkarması’na katılmak üzere İngiltere’ye gönderilir. Normandiya, Hürtgen, Ardenler ve Kaufering boyunca, hayatındaki en büyük tutkusu olan yazmaya tutunur. Belki de Avrupa cephesinde yitirdiği masumiyeti ömrü boyunca sanatında arar. Yıkılmış, parçalanmış, insanlığını yitirmiş bir dünyada şahit olduğu dehşetin ardından bu yıkık üslubun artık kendi üslubu olduğunu bilerek evine döner. Savaş hakkında neredeyse hiç yazmasa da belki de döndükten sonra yazdığı her şeyde savaşın bir izi vardır.
Yazdı ve pişman yaşadı
Salinger, Çavdar Tarlasında Çocuklar’ı yazmaya savaştan önce başlamış olsa da çok sonrasında tamamlayabilir ve kitap ancak 1951’de basılır. Her şeyi kâğıda dökmesi on yılını alır. Hayatının geri kalanını da bu kitabın pişmanlığıyla geçirir. Çavdar Tarlasında Çocuklar ona çok az insanın hayal edebileceği bir şöhret kazandırır ve birçok insan böylesi bir şöhrete kucak açacakken o sırtını döner. Doğal olarak insanlar onun bu “garip” tepkisini sorgular ve anlamlandıramaz. Ancak kim bilir, belki de onun şöhretle olan ilişkisi mümkün olan en aklı başında ilişkidir.
Salinger eserlerinde amaçsız, pusulasız, çöküşün eşiğinde veya yıkık, zeki, hassas, içine düştüğü dünyanın saçmalıklarıyla ve sahtelikleriyle baş edemeyen çocukların, gençlerin portresini çizer daima. Çoğunlukla kendisini anlatır. Kırılan kalbini, travmaya uğratılmış aklını… Olduğundan daha mükemmel bir biçimde anlatır. Tutkuyla ve hevesle. Yirminci yüzyıla damgasını vuracak gençlik isyanının ne olduğunu kimse bilmeden önce ilk işaret fişeğini yakarak yazar. Titizlikle yazar. Noktasına virgülüne bile dokunulamayacak bir hassasiyetle.
Münzevi yazar arketipidir. Tavizsiz ve kayıtsız bir kesinlikle yazar.
Mükemmeliyetçi bir takıntıyla yazar. Aylarca ve hatta yıllarca usanmadan, kusursuzu bulana dek yılmadan. Salinger, kaybettiği masumiyeti ve ruhu bir ömür boyu yazarak, onca sahte insanın arasında nasıl yaşayabildiklerine inanamadığı insanlardan uzakta bir ömür geçirerek yazar.
Yeni yorum gönder